Armenian Language Lessons Chapter 8

Lessons
Introduction
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6a
Chapter 6b
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9a
Chapter 9b

Lexicology and Word Formation

Բառագիտություն և Բառակազմություն

Composition of word

Բառի կազմությունը

Section 202

The word (բառ, apparently?) as the principal unit of speech consists of parts connected with each other. The component parts of the word in the Armenian language are: stem (արմատ), affix (ածանց), basis (հիմք) and ending (վերջավորություն). E.g., the form of the word գործարանում (in factory) consists of four parts: գործ (stem), -արան (suffix), գործարան (basis) and -ում (ending).

Stem

Արմատ

Section 203

The stem is an indissoluble part of the word, which expresses its general and main meaning and defines the lexical meaning of all relative words. Thus, the lexical meaning in the words աշակերտական (= աշակերտ + ական) student, աշակերտել (= աշակերտ + ել) to study with sb (sb = somebody?), աշակերտուհի (= աշակերտ + ուհի) (female) student, are connected with the meaning of the stem աշակերտ (student).

Section 204

Stems in words can modify or remain unchanged:

քաղաք	town	սիրտ	heart
քաղաքացի	citizen	սրտագին	cordial
քաղաքացիական	civil	սրտային	cordial
քաղաքային	urban	սրտիկ	heart (small)
ծով	sea	տուն	house
ծովակ	lake	տնակ	house (small)
ծովային	sea (adj.)	տնային	brownie (cookie)
		տնական	domestic

As can be noticed, only the stems սիրտ and տուն changed in the above mentioned words.

Section 205

Unmodified stems are generally used as independent words and are called stem words (արմատական բառեր). E.g., անուն - name, բերան - mouth, գլուխ - head, դաշտ - field, եղբայր - brother, թուղթ - paper, ժամ - hour, լավ - good, դու - you, շաքար - sugar, կին - woman, etc.

Section 206

Modified words are devoid of independent use and represent versions of the stem (արմատի տարբերակներ) that are not used in the end of a word: (Not sure what you mean here. Is this about, e.g., the version լուս of the stem of լույս?)

լույս	light	լույս	light
լուսավոր	light (adj.)	անլույս	without light
լուսավորել	light up	աչքալույս	congratulations
լուսանալ	break day	կիսալույս	twilight
գիր	letter	գիր	letter
գրել	to write	անգիր	by heart
գրական	literary	գրագիր	clerk
գրիչ	pen	ծանուցագիր	notice
սեր	love	սեր	love
սիրել	to love	աշխատասեր	diligent
սիրային	love (adj.)	խաղաղասեր	peaceableness
սիրելի	beloved	ընթերցասեր	who loves to read

Ex. 320

Copy out and underline the unmodified words with one and modified words with two lines.

Բա'ց շուրթերդ, խոսի~ր, անգին,

Ժիր դայլայլի~ր, ի'մ սիրասուն,

Թող մանկանա քո շուրթերին

Մեր ալեհե~ր հայոց լեզուն...

Արարատի սուրբ ձյունի պես,

Պահիր նրան սրտիդ մոտիկ,

Քո պապերի աճյունի պես,

Ու ոսոխի զարկիցը սև

Դու պաշտպանիր կրծքով նրան,

Ինչպես մո~րդ կպաշտպանես,

Թե սու'ր քաշեն մորդ վրա,

Ու տե'ս որդիս, ուր էլ լինես,

Այս լուսնի տակ ու~ր էլ գնաս,

Թե մորդ անգամ մտքից հանես,

Քս մա~յր լեզուն չմոռանաս...

(Ս. Կապուտիկյան, "Խոսք իմ որդուն")

Ex. 321

Define the stems of words.

ակնոց, արդարացի, բաժակ, գիշերային, ընդհանուր, խելք, մայրական, նախադասություն, շնորհալի, վախկոտ, պատասխանել, ժամանակ:

Ex. 322

Define how many stems each of the words has.

արծաթափայլ, բազմաթիվ, գյուղատնտես, դասախոսություն, լրագրավաճառ, ծիծաղաշարժ, կիսագրագետ, փաստաթուղթ, քննադատ:

Ex. 323

Make up three new words from each word.

ամիս, ազնիվ, բույս, գին, տեր, պղինձ, ջուր, ամուր:

E.g., ամիս- ամսական, ամսաթիվ, ամսագիր.

Ex. 324

Define the stems of the following words and say which of them are used as independent words.

հիանալ, լիզել, հեղուկ, հիմնադիր, բուժարան, նրբակազմ, հայրենասեր, ծխախոտ, երկարատև, թանաքաման:

Ex. 325

Make up a couple of new words from the following words (both modified and unmodified).

տեր, հուր, բույս, գետ, բույժ.

E.g.

տեր - տիրել - տիրապետություն

տեր - անտեր - տնատեր

Ex. 326

Translate into Armenian and explain the differences between the Armenian and English words.

illiterate, sunflower, report, deserved, board, fraternal, library, window, compass.

Affixes

Ածանցներ

Section 207

Affixes are parts of words which stand before or after the stem and form new words.

E.g., անտուն (= ան + տուն) - homeless, արտագրել (= արտ + ա + գրել) to copy, գետակ (= գետ + ակ) - brook, նստարան (= նստ + արան) bench, էություն (= է + ություն) - essence, ուսում (= ուս + ում) study, etc.

Affixes in the Armenian language divide into prefixes (նախածանց) and suffixes (վերջածանց).

Prefixes

Նախածանցներ

Section 208

Affixes that stand before the stem are called prefixes (նախածանցեր). There are a number of prefixes in the Armenian language, the most derivative (instead of most derivative I suggest: most commonly used) of which are:

• արտ- (in the meaning of out-), e.g., արտադպրոցական out-of-school (adj.), արտահաստիքային free-lance (adj.), արտահայտություն - expression, արտաշնչել - breathe out, արտատպել - reprint, արտասահման - abroad, etc.
• բաց- e.g., բացակա - absent, բացահայտել - to expose, բացառություն - exception, բացատրություն - explanation, etc.
• գեր- e.g., գերագնահատել revalue, գերակատարել overfulfill, գերադրական excellent, գերերջանիկ overhappy, գերբնական supernatural, etc.
• ենթ- ենթակա subject, ենթահանձնաժողով subcommittee, ենթադրություն supposition, etc.
• ընդ- e.g., ընդարձակ - spacious, ընդհատակյա - underground, ընդգծել - underline, ընդհանրացնել - summarize, ընդհատել - interrupt, ընդմիջում - break, etc.
• հակ- (in the meaning of anti-), e.g., հակաառողջապահական - insanitary, հակադրություն - opposition, հակասություն - contradiction, հակաօդային - anti-aircraft, հակագիտական - anti-scientific, հակաճառել - conflict, etc.
• համ- 1. e.g., համաշխարհային - world (adj.), համամիութենական - All-Union (??) (adj.), համամարդկային - common to all mankind, համալսարան - university, etc. 2. համամիտ - like-mindedness, համաչափ - even, համաձայնություն - agreement, համազոր - equal in strength, համախմբել - to unite, համագումար - conference, etc.
• մակ- e.g., մակագրել - inscribe, մակբայ - adverb, մակերես - surface, մականուն - nickname, etc.
• նախ- e.g., նախագահ - president, նախադասություն - sentence, նախազգուշացում - warning, նախապատմական - prehistoric, նախապատերազմյան - prewar, նախապատրաստել - prepare, նախապատրաստություն - preparation, etc.
• ներ- e.g., ներդրում - deposit, ներարկել - inject, ներգրավել - include, ներածություն - introduction, ներշնչում - suggestion, etc.
• վեր- 1. e.g., վերադիր - superimposed, վերակացու - supervisor, վերահաս - coming - approaching, վերահսկել - to supervise, etc. 2. վերաբնակիչ - migrant, վերամշակել - process, վերապատրաստում - retraining, վերապրուկ - survival, վերարտադրել - reproduce, վերանորոգել - restore, վերլուծություն - analysis, etc.
• տար- e.g., տարագրություն - banishment, տարագնաց - latrine, տարալեզու - polyglot, տարատեսակ - variety, տարաձայնություն - disagreement, etc.

Notes:

• Negative particles ան, ապ, տ, չ, դժ are also considered as prefixes, which are generally used to form adjectives.
• Between the prefix and the stem in most cases a connecting vowel (ա) is put: հակադրություն, բացատրել, արտադրանք:

Ex. 327

Copy out and underline the prefixes.

1. Ստորին հարկը բաղկացած էր խանութներից ու գրասենյակներից, վերինն ամբողջովին Ալիմյաններինն էր: 2. Մի քանի րոպե անցած վերադարձավ՝ հասակով իրենից մի փոքր ցած՝ առողջակազմ մի տղամարդու հետ: 3. ուշակեց նաև, որ փեսան իր աներձագի տրամադրությունն արդեն լարել է իր դեմ: 4. Նա բացատրություն պահանջեց: 5. Ընդարձակ քարե սանդուղքով վեր բարձրանալով րիշայի հետ, նա մտավ մի սենյակ, անցավ մի մեծ սրահ: 6. Սմբատը դիտում էր աննման տեսարանն ու հրճվում: 7. իտեր նրա պատմությունը, գիտեր շատ ուրիշ համանման պատմություններ: 8. Շունչը հուր էր արտադրում, իսկ աչքերը կորցրել էին մարդկային ամեն արտահայտություն: 9. Տիկին Անուշը շարունակ պնդում էր, թե պետք է անպատճառ ամուսնուց բաժանվի: 10. ոհ էր անչափ Շուշանիկը, բայց բոլորովին տարբեր պատճառով: (Շիրվանզադե, "Քաոս")

Ex. 328

Make up three words from each of the prefixes արտ-, հակ-, ներ-, վեր-, ան-.

Ex. 329

Copy out the prefixes from the following words.

անարդարություն, ապերախտ, արտասահմանյան, բաղաձայն, բացատրել, գերբնական, երթադրություն, թերակշռել, համակրանք, հակատանկային, ներդրում, պարագիծ, վորանորոգել:

Ex. 330

Translate into Armenian and underline the prefixes.

indifferent, idiot, expression, explanation, agreement, opposition, inscription, objection, to object.

Suffixes

Վերջածանցներ

Section 209

Affixes that stand after the stem are called suffixes (վերջածանց). There are more than 100 suffixes in the Armenian language, by means of which lots of new words can be formed, belonging to different parts of speech. (70, 80, 193 (are these section numbers?)). Besides the suffixes already mentioned in other sections, these are no less productive:

• անակ- հաղթանակ victory, զսպանակ spring, ժամանակ time, եղանակ weather, ցուցանակ signboard, մրցանակ prize, etc.
• անի- գեղանի pretty, լեզվանի thunderer (eloquence language (as in literary expression?))
• ատ- պոչատ dock-tailed, գունատ pale, կրճատ brief, կիսատ incomplete, etc.
• արար- գործարար business (adj.), կռվարար pugnacious, ձևարար tailer's cutter, ներկարար painter, etc.
• գար- խելագար crazy, ցավագար ailing, լեզվագար chatterer, etc.
• գին- հիվանդագին ailing, թախանձագին convincing, լալագին sorrowful, մոլեգին furious, սրտագին cardial (cardiac, cordial?), etc.
• գույն- ազնվագույն most honest, հնագույն most ancient, բարձրագույն highest, խոշորագույն largest, etc.
• եղ- համեղ tasty, ուժեղ strong, հանճարեղ genious, ահեղ terrible, գունեղ colorful, etc.
• եղեն- ոսկեղեն gold, ուտելեղեն edible products, ամանեղեն dishes, սպիտակեղեն linen, հրեղեն flame-colored, etc.
• ենի- մայրենի native, վայրենի wild, խնձորենի apple tree, տանձենի pear tree, կեռասենի cherry tree, etc.
• եստ-, իստ-, ուստ-, պահեստ store-house, գովեստ praise, հանգիստ rest, փախուստ flight, հագուստ clothes, կորուստ loss, etc.
• երրորդ-, րորդ-, երկրորդ second, չորրորդ fourth, իններորդ ninth, քսանհինգերորդ twentyfifth, հարյուրերորդ hundredth, etc.
• ին- վերջին last, վերին top, վերստին again, խորին deep, դժվարին difficult, etc.
• կոտ- վախկոտ coward, ցասկոտ angry, ամաչկոտ diffident, նախանձկոտ envious, ծիծաղկոտ smiling, etc.
• յալ- անցյալ past, դարձյալ again, կատարյալ perfect, որոշյալ definite, տվյալ given, present, etc.
• յան- առավոտյան in the morning, երեկոյան in the evening, մայիսյան may (adj.), արևելյան eastern, պլատոնյան Platonic, etc.
• ուկ- մարդուկ small person, թզուկ lilliputian, խղճուկ pitiful, հեղուկ liquid, կտրուկ sharply, etc.
• ույթ- ձանձրույթ bore, երևույթ happening, երեկույթ evening, ձևույթ morpheme, սովորույթ custom, զայրույթ fury, etc.
• ույք- հաճույք pleasure, պիտույք belonging, դրույք salary, կահույք furniture, etc.
• ունդ- սերունդ generation, սնունդ nourishment, ծնունդ birth, etc.
• ուրդ- ժողովուրդ people, խորհուրդ conference, արձակուրդ holiday, խառնուրդ blend, պարապուրդ truancy, etc.
• ցու- հարսնացու bride, սերմացու seed, մահացու deadly, etc.

Note: Before suffixes beginning with a consonant usually a connecting vowel ա is put, which can be taken as part of the suffix.

Ex. 331

Copy out and underline the suffixes.

Կարճ ժամանակ նայեց ինձ զարմացած, հետո ուսերը թոթվեց տարակուսանքով և գլուխը նորից կախեց գրքի վրա, առանց այլևս ոչ մի խոսք արտասանելու. ըստ երևութին, ուզում էր հասկացնել, որ հանգիստ թողնեմ իրեն և հեռանամ: Բայց ես համառորեն կանգնած էի նրա առջև և ակամա հիանում էի, դիտելով նրա գեղեցիկ գլուխը շատ հարուստ, փափուկ ու փայլուն մազերով, որոնք նոր ծագած արևի թեք ճառագայթների տակ բազմազան երանգներ էին ընդունում, ինչպես փոքրիկ երեխաների թավշյա մազերը:

(Նար- Դոս, "Սպանված աղավնին")

Ex. 332

Form derivative words from the following words.

ազգ, գիր, եղբայր, ընկեր, քաղաք, using suffixes -ական, -ային, -ացի, -ություն, -ին, -ավոր:

E.g. -ական ազգ -ային -ություն

Ex. 333

Copy out the given words and mark the suffixes.

աշխատանք, բրդոտ, գլխավոր, դպրոց, եղբայրական, զինվոր, զարդարանք, ընկերաբար, իտալացի, լեհուհի, խոհուն, երգիչ, կարգին, կենարար, հանդերձարան, մատնիչ, շնորհք, հոգյակ, որսորդ, պտուտակ, ցուցմունք, վերջապես, տասնյակ, ուժեղ, փայտյա, քաջություն:

E.g., աշխատանք = աշխատ + անք

Ex. 334

Make up derivative words by means of the following suffixes.

-արար, -եղեն, -ենի, -յան

E.g., արար: շինարար, գործարար, փրկարար, հայտարար:

Basis and ending

Հիմք և վերջավորություն

Section 210

The part of the word without the ending is called basis (հիմք), and the ending (վերջավորություն) is the invariable part of the word that stands after the basis. Endings do not form new words, and only express grammatical relations between words. As endings in the Armenian language occur indexes of declensions and conjugations, articles (ս, դ, ն, ը) and particles of plural (եր, ներ, իկ, ք). E.g., in the sentence Երևանը Հայաստանի մայրաքաղաքն է the forms Երևան, Հայաստան and մայրաքաղաք are the bases, and -ը, -ի, -ն are the endings.

Section 211

A basis can be either underivative or simple (պարզ), or derivative (բաղադրյալ). The underivative (պարզ) basis consists of only one stem, e.g., տուն house, քաղաքից from the town, գրել to write, սենյակում in the room, etc. In this case the basis coincides with the stem of the word. The derivative basis can consist of:

a. one stem and one or more affixes (prefixes and suffixes), e.g., լուսավոր light (adj.), գրականություն literature, համաշխարհային world (adj.), անամոթաբար shameless, etc.

b. two or more stems, e.g., գրասեղան writing table, խմբագիր editor, գյուղատնտես agriculturist, etc.

c. two or more stems and one or more affixes, e.g., անպարտաճանաչ lacking in conscientiousness, գյուղատնտեսություն agriculture, անգրագիտություն illiteracy, մանրալուսանկարչություն microphotography, etc.

Ex. 335

Copy out and underline the stems of the words.

Երջանկությունը թե երկար լիներ՝

Ինչու՞ կթռչեր ջահելությունը,

Ինչու՞ նրա հետ

Կթռչեր անհետ

Մարդուս հասակի անդարձ գարունը.

Երջանկությունը թե անդարձ լիներ՝

Ինչու՞ չէիր գա իմ գիրկը նորից,

Ինչու՞ ինձ սիրտդ մտքից կհաներ,

Ինչու՞ չէր պոկվի սիրտս հուշերից,

Երջանկությունը թե հավերժ լիներ,

Ինչու՞ կարոտդ գլխիս կձյուներ...

Հովհ. Շիրազ

Ex. 336

Define the types of word in the given words.

արձանագրություն, դատարան, թարգմանիչ, ժամացույց, լուռ, ծիծաղ, նյարդային, հասարակ, վիրաբույժ, բերքահավաք.

Ex. 337. Copy out and underline the endings.

Դու մի' հավատա ժպտուն աչքերին.

Շատ անգամ նրանք ծաղիկներ են վառ,

Բուսած կորստյան անդունդի ծայրին,

Միամիտ մարդկանց քաշելու համար:

Ահա պոետն էլ պատրանքով հարբած՝

երվեց մի անգամ ժպտուն աչքերի,

Ու որքա~ն տանջվեց, տառապեց խաբված,

Ու որքա~ն սրտում գանգատներ ունի...

Դու շատ մի' խաբվիր ժպտուն աչքերից.

Շատ անգամ նրանք ծաղիկներ են վառ,

Ծլում են սրտի ավերակեներից,

Տխուր հատակը ծածկելու համար:

Ահա պոետն էլ՝ տառապած մի մարդ,

Որ սրտում այնքան գանգատներ ունի,

Բայց հաճախ այնպես ժպտում է զվարթ,

Ասես թե քեզնից բախտավոր լինի:

Հովհ. Թումանյան

Ex. 338

Copy out and define the component parts (stems, affixes, bases and endings) of each word.

Առավոտ էր, Արարատյան դաշտի լուսապայծառ առավոտներից մեկը: Արևի առաջին ճառագայթների ներքո՝ Մասիսի սպիտակափառ գագաթը փայլում էր վարդագույն շողերով, որ աչք էին շլացնում: Արագածի պսակաձև գագաթը չէր երևում: Նա դեռ պատած էր ձյունի ճերմակ մշուշով, որպես մի ամոթխած հարսիկ, որ սքողում էր իր դեմքը անթափանցիկ շղարշով: Կանաչազարդ դաշտավայրը, ցողված մարգագետիններով, վառվում էր ծիածանի ամենանուրբ գույներով: Փչում էր մեղմ հովիկը, ծաղիկները ժպտում էին, դալար խոտաբույսերը ծփում ու ծածանվում էին, և դաշտի խաղաղ տարածությունը օրորվում էր սքանչելի ալեկոծությամբ: (գ?)եղեցիկ էր այդ առավոտը:

(Րաֆֆի, "Սամվել")

Types of words by formation

Բառերի տեսակներն ըստ կազմության

Section 212

By formation words in the Armenian language divide into two groups: simple (պարզ) and compound (բաղադրյալ).

Section 213

Simple are called words that consist of one stem, e.g., տուն house, մարդ man, ես I, քաղաքից from the town, սեղաններ tables, կարդացի I read, etc.

Section 214

Compound are called words formed:

a. from one stem and one or more affixes, e.g., դասարան class, դժբախտություն misfortune, ուսումնական study (adj.), etc.

b. by means of several stems, e.g., շոգեքարշ steam locomotive, դասատու teacher, հեռագրալար telegraphe wire, etc.

c. from one stem and one or more affixes, e.g., քննադատություն criticism, անսահմանափակություն unlimited, մարդասիրական philanthropic, etc.

Conditioned by these peculiarities, compound words divide into: a) պարզ ածանցավոր (simple productive), b) բարդ (composite) and c) բարդ ածանցավոր (composite productive).

Section 215

Simple productive are called words that have one stem and one or more affixes. E.g., աղաչանք (= աղաչ + անք) entreaty, անթառամ (= ան + թառամ) unfading, բազմություն (= բազմ + ություն) multitude, զինվորական (= զին + վոր + ական) soldier (adj.), սիրային (= սիր + ային) love (adj.), վերամշակում (= վերա + մշակ+ ում) processing, մակագրություն (= մակա + գր + ություն) inscription, etc.

Section 216

Composite are called words formed of two or more stems. E.g., ատամնաբույժ (= ատամն + ա + բույժ) dentist, բազկաթոռ (= բազկ + աթոռ) arm-chair, ժամադրավայր (= ժամ + ա + դր + ա + վայր) dating place, երկնակամար (= երկն + ա + կամար) sky, այոօր (= այս + օր) today, հեռախոսագիր (= հեռ + ա + խոս + ա + գիր) telephone message, etc.

Note: In most cases in the Armenian language composite words form from two stems.

Section 217

Composite productive are called composite words that have some affix, e.g., անձնազոհություն (= անձն + ա + զոհ + ություն) selfless, (ինքնասպասարկում?) (= ինքն + ա + սպաս + արկ + ում) self-service, հանրագիտարան (= հանր + ա + գիտ + արան) encyclopaedia, քաղաքատնտեսություն (= քաղաք + ա + տն + տես + ություն) political economy, բազմադարյան (= բազմ + ա + դար + յան) centuries-old, etc.

Ex. 339

Copy out and separate the stems from prefixes and suffixes. անազնվություն, բժշկական, ենթախումբ, անսխալ, ընդօրինակել, թիկնեղ, արտասահմանյան, գործարանային, լեզվանի, կեղծարար, համակրանք, մեղմորեն, նախապատրաստություն, բերք, սահուն:

Ex. 340

Define which of these given words are with prefix, suffix, or prefix-suffix.

արտադրական, բնակարան, ժամանակավոր, լրջություն, համագյուղացի, մարդկային, ստուգողական, անսահման, դժգույն, վճռականորեն, ապերախտ, բացատրական, փոշոտ:

Ex. 341

Copy out and define simple productive words.

արնան լուսե ամպի նման՝

Այս խավար կյանքում

Դու նետել ես մի թովչական

Ժպիտ իմ հոգուն:

Մոլոր սրտիս տառապանքի

Անլույս աշխարհում

Դու վառել ես մի այլ կյանքի

Արևոտ հեռուն:

Դրոշմել ես բոցե կնիք

Մեռած իմ հոգում.

Դու' իմ հավատ, իմ հայրենի'ք,

Դու' իմ փրկություն...

Վ. Տերյան

Ex. 342

Copy out and underline composite words.

1. æերմ կերպով սեղմում է Զազունյանի ձեռքը և հրավիրում հյուրասենյակ: 2. Հետևյալ օրը Էմման, մտաբերելով գիշերվա իր դրությունը, շատ զարմացավ: 3. Երկաթուղակայարանում նրան ճանապարհ դրին Զաքարն ու Էմման և նրա մորաքրոջ փեսան ու աղջիկը: 4. Այդ րոպեին դուռը արագ բացվեց, և շտապով ներս մտավ մանկահասակ մի կին: 5. Հյուրասենյակում Զազունյանը կանգնած էր լուսամուտի մոտ և հանում էր շագանակագույն ձեռնոցները: 6. Հյուրանոցի մուտքի մեջ կախած գրատախտակի վրա կարդալով Զազունյանի ազգանունը և նրա բռնած սենյակի համարը, նա բարձրացավ վերև:

(Նար-Դոս, "Զազունյան")

Ex. 343

Translate into Armenian.

airplaine, samovar, machine-gun, earthquake, fisher, diligent, land surveyor, specialist, selfish.

Ex. 344

Translate into English.

առակագիր, բախտախնդիր, գրավաճառ, դասախոս, ժամացույց, լավատես, խմբագիր, կարճատես, շքանշան:

Ex. 345

Read and define composite productive words.

1. Վիճաբանությունը գուցե շարունակվեր, եթե կրկին ներս չմտներ Լևոնը: 2. Ես հաղորդում էի նրան բոլորը, ինչ որ լսում էի տանտիրուհուցս: 3. Մի քանի րոպե նրան պաշարեց անձնասիրության և ամոթի զգացումը: 4. Բայց կեղծ ինքնասիրությունը, որ այնքան ստրկացրել էր նրան, այս անգամ ևս օգնության հասավ: 5. Թվաց ինձ, որ նա հետաքրքրվեց կոշկակարի խոսքերով և պահանջեց մանրամասնություններ:

(Շիրվանզադե, "Արտիստը")

Ex. 346

Translate into English.

աշխարհագրություն, փայտամշակում, ուղղախոսական, վիրաբուժություն, վարսավիրանոց, մասնագիտական, գրաճանաչություն, համաձայնագիր, վերահաշվառում.

Ex. 347

Translate into Armenian.

autobiography, world outlook, ten year old, geology, illiteracy, majority, responsibility, class struggle.

Ex. 348

Read and find simple and composite words with their variety.

Իսկ քաղաքից դեպի հարավ՝ ահատեսիլ ու հաղթական՝

Երևում էր երկաթուղու կայարանը հսկայական.

Լսվում էր մեկ շոգեկառքի սուլոցը սուր հեռու մուժում-

Մորթում էին կարծես այնտեղ խելագարված մի անասուն...

Ճչում է սուր, հուսակտուր, ու հուսահատ ձայնը նրա,

Որպես անդարձ մահի մի լուր տարածվում էր դաշտի վրա:

Ցրված էր նա, կայարանի, դաշտովը մեկ լայնատարած՝

Դեպի հյուսիս, դեպի հարավ, ու արևմուտք, ու արևելք-

Ուղիները երկաթագիծ ձգվել էին ամենուրեք:-

Երակների պես երկաթե քաղաքամոտ կայարանից:

Հեռու~, հեռու~ ձգվել էին ուղիները երկաթագիծ:

(Ե. Չարենց, "Ամբոխները խելագարված")

Types of composite words

Բարդության տեսակները

Section 218

Composite words in the Armenian language divide into two groups:

a. Իսկական բարդություններ (real composite words), e.g., հեռախոս telephone, քաղցրաձայն mellifluent (sweetvoiced, honeyvoiced), ջրաղաց watermill, կարմրադրոշ holding the red flag, etc.

b. անիսկական բարդություններ (unreal composite words), e.g., որովհետև because, այսօր today, լաց լինել to cry, կանաչ-կարմիր green-red, հինգ-վեց five-six, մեկ-մեկ one by one, տեսակ-տեսակ various, etc.

Real composite words

Իսկական բարդություններ

Section 219

Real are called those composite words, which are closely connected with each other and together have a definite lexical meaning.

Real composite words have the following peculiarities:

a. Their components usually combine with each other by means of connecting vowel ա, e.g,. գրադարան (= գր + ա + դարան) library, բոցավառ (= բոց + ա + վառ) fiery, ժամացույց (= ժամ + ա + ցույց) watch, հրամանատար (= հրաման + ա + տար) commander, etc.

b. In those cases where the coming component begins with a vowel, the connecting vowel isn't used, e.g., թանաքաման (= թանաք + աման) inkpot, զուգընթաց (= զուգ + ընթաց) accompanying, հանրօգուտ (= հանր + օգուտ) of general utility, դասընկեր (= դաս + ընկեր) classmate, etc. Note: This rule is not followed by those real composite words, in which as the first component serves the word ամենա, e.g., ամենաիմաստուն (= ամեն + ա + իմաստուն) wisest, ամենաուրախ (= ամեն + ա + ուրախ) happiest, ամենաօգտակար (= ամեն + ա + օգտակար) most useful, ամենաազնիվ (= ամեն + ա + ազնիվ) most honest, etc.

c. In case the first component ends with vowel ի, the latter joins vowel ա, and turns into ե, e.g., բարեկամ (< բարի + ա + կամ) friend, շոգեքարշ (< շոգի + ա + քարշ) steam locomotive, գարեջուր (< գարի + ա + ջուր) beer, տարեդարձ (< տարի + ա + դարձ) anniversary, ուղեգիր (< ուղի + ա + գիր) voucher, etc.

d. Real composite words can also form without the connecting vowel. Such forms, however, don't make a large group, e.g., լրտես (= լր + տես) spy, հրձիգ (= հր + ձիգ) incendiary, հրթիռ (= հր + թիռ) rocket, ջրկիր (= ջր + կիր) water carrier, ջրհոր (= ջր + հոր) ditch, քաղհան (= քաղ + հան) weeding, etc.

Note: Words that in Old Armenian had the final letter ն, and in present word combinations serve as the first component, usually restore it, e.g., ատամ - ատամնաբույժ, բեռ - բեռնատար, լեռ - լեռնադաշտ, մաս - մասնագետ, etc.

Ex. 349

Form real composite words from the given word combinations and translate them into English.

ազգ-անուն, ազդ-նշան, արև-շող, բազում-օգուտ, գիր-մեքենա, թուխ-հեր, ինքն-գլուխ, լի-արժեք, ծածուկ-գիր, կանաչ-զարդ, մարդ-համար, նավ-հանգիստ, չար-որակ, ջերմ-եռանդ, սիրտ-բաց, տառ-կիր, ուղիղ-ձիգ, քաջ-սիրտ.

E.g., ազգ-անուն = ազգանուն surname

Ex. 350

Form productive words from the given words using suffixes -ություն, -ային, -ական.

ուշադիր, բարեկամ, դասակարգ, ըենկերասեր, խոսակից, ձկնորս մասնագետ.

E.g., ձկնորս ձկնորսություն, ձկնորսական, ձկնորսային:

Ex. 351

Copy out and underline real composite words. Say which of them are formed without the connecting vowel.

1. Շատ դժվար էր սպիտակամորթի համար համոզել սևամորթին, որ սպիտակամորթն անկեղծ է: 2. Առավոտվանից ջրհորն էին իջեցնում մի փոքրիկ կողով: 3. Ամառ և ձմեռ մեզ համար ժամանակն ու ժամացույցն ունեին իրենց խստագույն օրինաչափությունը: 4. Քնած ընկերների շնչառությունն է միայն լսվում, կարծես ոսկյա հասկերն են շշնջում: 5. Մթնշաղ է, բայց փողոցում շատ մարդիկ կան, օդը տաք է: 6. Եվ արևադարձային այդ երկրում կառուցվում են մարմարյա քաղաքներ: 7. Մաքրեցին թանձր փոշին արվեստագետի ստեղծագործությունների վրայից: 8. Երեկո էր, երբ շոգենավը հասավ Նյու- Յորքի նավահանգիստը: 9. ինետան սեղանի շուրջը մի քանի բաժակ գարեջուր խմելուց հետո՝ ես առաջարկեցի Ասատուրին գնալ և երաժշտություն լսել: 10. Նրան զարմացրեց փոքրիկ մայրաքաղաքի արտակարգ եռուզեռը:

Վ. Թոթովենց

Ex. 352

Translate the following words into Armenian and underline their connecting vowel.

hydrocarbon, eye-witness, inable-bodied, having many children, honest, strike, textbook, selfconsciousness, newspaper seller, near-sighted, flue.

Unreal composite words

Անիսկական բարդություններ

Section 220

Unreal are called those composite words, between components of which the syntactic connection is not fully obscured. Thus, they are used either separately, or can be easily separated from each other.

The unreal composite words divide into three groups:

1. Կցական բարդություններ - adjoining
2. Հարադիր բարդություններ - compound
3. Կրկնավոր բարդություններ - repetitions

Adjoining composite words

Կցական բարդություններ

Section 221

Adjoining are called those unreal composite words, components of which can easily be separated from each other although they are used together, e.g., այսօր (= այս + օր) today, ինչպես (= ինչ + պես) how, տանտիկին (= տան + տիկին) householder, որևէ (= որ + և + է) some, որպեսզի (= որ + պես + զի) to, տասնհինգ (= տասն + հինգ) fifteen, առևտուր (= առ + և + տուր) trade, etc.

Note: The component parts of this type of composite words, as a rule, are written together. They take one stress, which falls on the vowel of last syllable: ինչպիսի' (which), որտե'ղ (where), այսպե'ս (so), etc.

Ex. 353

Form adjoining composite words from the given words.

կես-օր, այդ-չափ, այն-տեղ, այս-քան, ել-ու-մուտ, կես-գիշերային, ինչ-պես, մի-և-նույն, քսան-երկու, նույն-պես, որ-և-իցե.

Ex. 354

Copy out and underline adjoining composite words.

1. Իսկ ձմռանը արևն այստեղ հազվադեպ է երևում: 2. Տանտերը լղար մի մարդ էր, կարճ խուզած մազերով: 3. Երկրի ու համաշխարհային մասշտաբի լուրերն այստեղ հասնում են նույն օրը: 4. Եվ դրվեց Նազարի առաջքաշման հարցը: 5. Եվ Նազար Աղայանը, որ լիկկայանում էր գրաճանաչ դարձել, այնուամենայնիվ կարողացավ քսանհինգ տարուց ավելի ղեկավարել շրջանը: 6. Այնտեղ նույնպես դրությունը լավ չէ: 7. Երկուշաբթի օրը, երբ Արշավիր Դագեսյանը գալիս է աշխատանքի, քարտուղարուհին նրան մի ծրար է հանձնում: 8. Նա մոտավորապես քառասուներեք- քառասունհինգ տարեկան մարդ էր, բայց երբեմն ծերանում էր այնպես, ասես յոթանասուն տարեկան լիներ:

(Ս. Այվազյան, "Բարի առավոտ")

Ex. 355

Translate into English.

այսուհետև, այնուամենայնիվ, երբևիցե, որովհետև, քառասունչորս, այնպիսի, երեքշաբթի, ամենուրեք.

Compound composite words

Հարադիր բարդություններ

Section 222

Compound are called those unreal composite words that are formed by means of comparing different words. There are various types of them in the Armenian language. E.g., գոռում-գոչում hue and cry, կանաչ-կարմիր green-red, գնալ-գալ go-come, երկու-երեք two-three, տուն ու տեղ house and place, սար ու ձոր mountain and canyon, մարդ ու կին man and woman, քայլ առ քայլ step by step, թույլ տալ to permit, պար գալ to dance, զգալ տալ to make felt, etc.

Section 223

Components of compound composite words are written separately. These composite words consist of:

a. Words that are close in meaning. In that case a dash is put between them, e.g., տխուր-տրտում sad-depressed, աղմուկ-աղաղակ hue and cry, անթիվ-անհամար countless, կահ-կարասիք utensils, etc.

b. Words of opposite meaning. In this case also a dash is put between them, e.g., գիշեր-ցերեկ day and night, սև-պիտակ black and white, բարձրանալ-իջնել rise and fall, մեծ-փոքր big and small, etc.

c. Words that combine with each other by means of conjunction ու or prepositions ընդ, առ. In this case, except the conjunction and the preposition each part is stressed, e.g., մե'ծ ու փո'քր big and small, մե'րթ ընդ մե'րթ sometimes, ժամանա'կ առ ժամանա'կ time to time, խո'սք ու զրու'յց word and talk, կե'ր ու խու'մ food and drink, կա'րգ ու կանո'ն order and rule, etc. Note: In case if the stress falls on the second component, the compound composite word is written together, and turns into an adjoining composite word, e.g., ջա'րդ ու փշու'ր and ջարդուփշու'ր, մե'րթ ընդ մե'րթ and մերթընդմե'րթ, ա'նց ու դա'րձ and անցուդարձ, etc.

d. Forms formed from words of different meaning. Here belong mostly compound verbs, of which the components are written separately, e.g., բաց անել to open, թույլ տալ to allow, լաց լինել to cry, դուրս գալ to go out, ներս մտնել to enter, վեր կենալ to stand up, etc.

Ex. 356

Copy out and underline the compound composite words.

1. րել- կարդալ չգիտեր: 2. Դեսպանատան աշխատակիցը մի տասը-քսան րոպե այս ու այն կողմ է վազվզում: 3. Բառերը չորացել-կպել են շուրթերիցս ու հազիվ են պոկվում: 4. Մերթ ընդ մերթ կանգնեցնում է մեքենան ու վայր իջնում: 5. Իսկ ալիքները չորանում են օրեցօր, ժամ առ ժամ: 6. Իմ կյանքը անցավ ծափ ու ծաղկի մեջ: 7. Տղան ժամանակ չտվեց երկար-բարակ մտածելու: 8. Արքի է զարնվում հաստատության մեջ լինող կարգ ու կանոնը: 9. Ճանապարհով մերթ ընդ մերթ գալիս- անցնում էին գործից վերադարձող հոգնած ու արևախանձ գյուղացիները:

(Ս. Կապուտիկյան, "Քարավանները դեռ քայլում են")

Ex. 357

Read and explain peculiarities of forming compound composite words.

1. Նա միանգամից գունատվեց և տեղն ու տեղը մնաց քարացած: 2. Այժմ Սաքուլը ոտով-գլխով կորած էր վերմակների տակ: 3. Փողոցում բոլորովին պատահական կերպով, երես առ երես հանդիպեցի նրան: 4. Կինը հանկարծ արթնացավ ու վեր թռավ տեղից: 5. Այդ և հետևյալ օրը Սաքուլը գիշեր-ցերեկ պառկած էր անկողնում՝ եկեղեցու պատի տակ: 6. Դավիթ Ֆոմիչը ահ ու սարսափով բռնված՝ իր ընտանիքի հետ նորից փախավ Հյուսիսային Կովկաս:7. Ադամին դուր չեկան անծանոթի անձնավստահ գոռում- գոչյունները:8. իտնականներն ահ ու դողով սկսեցին հերթով նայել, զննել, քննել գտնված իրերը: 9. Դահիճներն իսկույն դուրս տարան նրանց ու բոլորին էլ մի առ մի գլխատեցին:

Նար-Դոս

Ex. 358

Find the words, formed from compound composite words.

1. Նստեց ու սկսեց մանրամասն հարցուփորձ անել: 2. Կերուխումը շարունակվեց: 3. Եվ նրա արդուզարդի ու կրծքի վրա միշտ անպակաս էին այդ երկու գույնի ծաղիկները: 4. Նա կարուձևի վարժուհի էր: 5. Փողոցներում անցուդարձը գրեթե դադարել էր: 6. Պատրիկյանը աչքերը խոնարհեց և սկսեց գլխարկը մեքենայաբար շուռումուռ տալ ծնկան վրա: 7. Իրար դեմուդեմ նստած էին Պետրոսի փոքրիկ տղան ու աղջիկը:

Նար-Դոս

Repetitions

Կրկնավորներ

Section 224

Repetitions are compound words formed by repetition of one and the same word, e.g., առանձին-առանձին one by one, տեսակ-տեսակ various, մեծ-մեծ big-big, երկար-երկար long-long, սիրուն-սիրուն pretty-pretty, սև-սև black-black, կամաց-կամաց slow-slow, լավ-լավ good-good, մեկ-մեկ one by one, etc.

Note: Between the components of this type of words usually a dash is put in written language.

Section 225

Repetitions, which the Armenian language is so rich of, can also be used with changed sound. Mostly the second part changes sound, e.g., մանր-մունր, պարապ-սարապ, դատարկ-մատարկ, բան-ման, հարայ-հուրայ, աման-չաման... but ավալ-թավալ (< թավալ - թավալ), առոք-փառոք (< փառոք - փառոք), արան-տարան (< տարան - տարան), etc.

Note: When compound parts of repetitions join each other by means of conjunction ու or prepositions (ընդ, առ), they make compound composite words which in their turn can turn into adjoining composite words, e.g., մե'կ-մե'կ - մե'կ առ մե'կ - մեկառմե'կ, մե'րթ ընդ մե'րթ - մերթընդմե'րթ, լի ու լի' - լիուլի', ձի'գ ու մի'գ - ձիգումի'գ, շու'ռ ու մու'ռ - շուռումու'ռ, etc.

Ex. 359

Copy out and underline repetitions.

1. æրաղացը անուշ- անուշ մտմտալով, մանուկ օրերից մի հեքիաթ է պատմում՝ մանկության պես սիրուն, մանկության պես ոսկի: 2. Ուրախ- ուրախ բարևեցի խմբված ընկերներիս ու ընկերուհիներիս: 3. -Թող տուն գա, առոք-փառոք ապրի: 4. Դաշտերից ու արտերից դանդաղ- դանդաղ տուն էին դառնում շինականները: 5. Երաժշտությունը նվագում էր, և տեղ-տեղ պարում էին զույգերը: 6. Բույնը մնաց- մնաց ինքնիրեն քանդվեց: 7. Ճանապարհի ափերին հազարաբույր ու հազարաթույր ծաղիկները բյուր- բյուր ձևերով՝ պճնազարդել էին բուրաստանները: 8. Լալիս էր երեխան լուռ ու մունջ, և արցունքները գլոր- գլոր սահում էին նրա գունատ երեսից: 9. ... Բայց սիրում էր մեծ- մեծ խոսել և գլուխ գովել: 10. Տեսան ուրիշ- ուրիշ մարդիկ, ուրիշ- ուրիշ բարքեր ու ժամանակին եկան կանգնեցին հոր առջև:

Ավ. Իսահակյան

Ex. 360

Form repetitions from the given words and use them in sentences.

արագ, բարձր, գույն, զույգ, լայն, խեղճ, ծանր, կապույտ, մեկ, նոր, շատ, սուր, տաք:

Ex. 361

Translate into Armenian and underline the repetitions.

1. - Oh, no, he told me himself,- I have already asked him about it,- he didn't really live like that and lost many- many minutes. 2. He only little- little quivered, but no sound was heard. 3. - I look, how she so devout- devout crosses herself. 4. - If so, then I have been cheated at, cheated but not by Chebarov, long-long ago.

Dostoyevski

(Note: although you can leave these repetitions in English to suggest the Armenian repetitions you want in the translation, most of them are not good style in English.)

Ex. 362

Make sound-changing repetitions from given words.

մարդ, մանր, շարան, ոլոր, աղ, բան, պակաս, ձայն.

E.g., մարդ - մուրդ:

Abbreviated words

Հապավումներ

Section 226

In the Armenian language abbreviated words form:

a. Of the first letters of words:

ՍՍՀՄ - (USSR) Սովետական Սոցիալիստական Հանրապոտությունների Միություն

ԱՄՆ - (USA) Ամերիկայի Միացյալ նահանգներ

ՄԱԿ - (UN) Միավորյալ ազգերի կազմակերպություն

ՍՄԿԿ - (CPSU) Սովետական Միության կոմունիստական կուսակցություն

բուհ institute of higher education - բարձրագույն ուսումնական հաստատություն

b. This type of abbreviated words is called letteral (տառայաին).

c. Of initial syllables of words: Կենտկոմ (the Central Committee) - կենտրոնական կոմիտե, քաղղեկ (political instructor) քաղաքական ղեկավար, ժողտնտխորհ (Council of National Economy) - ժողովրդական տնտեսության խորհուրդ, խմբկոլ editorial board - խմբագրական կոլեգիա, զինկոմ military commissary - զինվորական կոմիսար, քաղկոմ town committee քաղաքային կոմիտե, etc.

This type of abbreviated words is called syllabic (վանկային);

d. Of first syllable of the first word and a full word: արհմիություն (trade union) - արհեստակցական միություն, բուժօգնություն (medical aid service) - բժշկական օգնություն, ժողդատարան (People's Court) - ժողովրդական դատարան, պատխմբագիր (managing editor) - պատասխանատու խմբագիր, քաղբաժին (political department) քաղաքական բաժին, etc.

This type of abbreviated words is called syllable-wordly (վանկաբառային).

Besides these three general types in the Armenian language are also used such abbreviated words which consist:

1. Of initial syllables and initial letters: ՀամԼԿԵՄ (L. Y.C. S.U.) Համամիութենական Լենինյան Կոմունիստական Երիտասարդության Միություն, Համ Կ(բ)Կ (S. P. S. U. (B). Համամիութենական կոմունիստական (բոլշևիկների) միություն;

2. Of full word and initial letters or the other way around: Հայկական ՍՍՀ (Armenian SSR) - Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն, ՍՍՀ Միություն (Union of SSR)- Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն: Such abbreviated words are called mixed (խառը).

Note: Abbreviated words formed from common nouns are usually written with small letter: սոցապ (social insurance), բուհ (institute of higher education), շրջկոմ (district committee), քաղբյուրո (Political Bureau), etc.

3. Abbreviated words formed from proper names are usually written with capital letter: ՍՄԿԿ (CPSU), ԱՄՆ (USA), etc.

4. In syllable-word abbreviated words formed from common and proper names, only the abbreviated part of the common name is written with capital letter, e.g., Երքաղկոմ (Yerevan town's committee), Լենինյան կոմունիստական երիտասարդության միություն (Lenin's Communist Youth Union), etc.

Ex. 363

Copy out and underline abbreviated words.

1. Ծերունին ժամացույցը հանձնեց շրջգործկոմի նախագահին: 2. Իսկ երբ քաղաքում փոխօգնության կոմիտե՝ Փօկ ստեղծեցին, շատերի հետ բանեց նաև Ճել Ավան բիձայի բախտը: 3. Նէպի տարիներն էին: Նէպը գնաց, նէպմանը մնաց: 4. Հասնում են ու վազում զագս: 5. Քեռին միլպետի հայրն է, կինը՝ պարենային խանութում վաճառող: 6. Հիմա հին թեյարանը չկա: Քանդեցին, տեղը պետբանկի շենքը շինեցին: 7. Իր վաստակով ապրեց, սովորեց, գյուղբաժնում զոոտեխնիկ դարձավ: 8. Հանեցին, սակայն բերին, նշանակեցին շրջանային անտառտնտեսության պետ: 9. Վարդանին կանչեցին զինկոմիսարիատ: 10. Սա ժողդատարանի շենքն է:

(Ս. Խանզադյան, "Մատյան եղելություն")

Ex. 364

Write the following abbreviated words as full words.

Արհկոմ, բանկոոպ, գիտհրատ, ԼԿԵՄ, խնայդրամարկղ, կոմկուս, կուսկազմակերպիչ, ՄՏԿ, պետօպերա, պետքաղվարչություն, տեղկոմ, քաղգործկոմ, ֆինբաժին, արտգործմինիստրություն.

Ex. 365

Write the abbreviated forms of given combinations and translate them into English.

Հայկական հեռագրական գործակալություն, ուսումնական մասի վարիչ, շրջանային գործադիր կոմիտե, արտաքին գործերի մինիստրություն, առողջապահության բաժին, Ռուսաստանի Սովետական Ֆեդերատիվ Հանրապետություն, Հայաստանի պետական հրատարակչություն, սոցիալիստական մրցություն, պատասխանատու քարտուղար, զինվորական թղթակից.

Ex. 366

Translate into Armenian and explain differences between English and Armenian.

USSR, Institute of higher education, Political Bureau, Political worker, military registration and enlistment office, the State Bank.

Type of words by their meaning and sound

Բառերի տեսակներն ըստ իմաստի և ձևի

Section 227

In the Armenian language words divide by their meaning and sound into:

a. homonyms (նույնանուն or համանուն)
b. synonyms (հոմանիշ)
c. antonyms (հականիշ)

Section 228

Homonyms are words that sound alike, but have completely different meanings, e.g., այր (man), այր (cave); ավել (more than), ավել (broom); կետ (spot), կետ (whale); հարկ (tax), հարկ (store); մատ (finger), մատ floormat; սեր (love), սեր (cream); փող (tube), փող (money), etc.

Section 229

Synonyms are words differently sounding, but similar or identical in meaning, e.g., պատուհան - լուսամուտ (window), մազ - վարս - հեր (hair), ձի - նժույգ - երիվար (horse), լավ - սիրուն - գեղեցիկ (good - pretty - beautiful), կռիվ - մարտ - պատերազմ - պայքար (fight - battle - war - struggle), կառուցել - շինել - պատրաստել - ստեղծել (build - erect - prepare - construct), մեծանալ - աճել - հասունանալ (grow - ripen), etc.

Note: Synonyms, identical by meaning, in the Armenian grammar are called նույնանիշ բառեր: (Not clear: does that include all synonyms, or only those that are identical (and excluding those that are just similar).)

Section 230

Antonyms are called those words that are opposite in meaning, e.g.

լույս (light) - խավար (dark), կարճ (short) - երկար (long), սև (black) - սպիտակ (white), մեծ (big) - փոքր (small), հաստ (thick) - բարակ (thin), գնալ (go) - գալ (come), լավ (good) - վատ (bad), etc.

Ex. 367

Copy out and underline homonyms.

1. Մարտը գարնան ամիս է: 2. Վերջապես մարտը ավարտվեց մեր հաղթանակով: 3. Ես բարձրացա ձեր շենքի 5- րդ հարկը: 4. Տերը ծառայից հարկ է պահանջում: 5. Դու չես մոռացել մեր նախկին սերը: 6. Երեխան ախորժակով կերավ կաթի սերը: 7. Բանակայինը մաքրեց հրացանի փողը: 8. Փողի քսա~կը, փողի քսակը, բարձրացնում է մարդու հասակը (Հովհ. Թումանյան): 9. Ոչխարհի հոտը արածում է կանաչ դաշտերում: 10. Կարմիր վարդերի հոտը տարածվել էր պարտեզում:

Ex. 368

Find corresponding synonyms for the given words.

արեգակ, մեծ, պայծառ, հիանալ, ուտել, սպիտակ, նենգ, ծերունի, ծածկել, հիմար, քամի.

E.g., Արեգակ - արև - արփի - արեգ

Ex. 369

Translate the following words into Armenian using different synonyms.

read, rise, point, top, light, modest, leave taking, separately, greedy.

E.g., read - ընթերցել - կարդալ.

Ex. 370

Find antonyms for the given words and translate into English.

ուրախ, լայն, նեղ, ծնվել, առնել, հաղթանակ, գիշեր, աղջիկ, երկինք, սեր, վախ, դանդաղ, խելոք:

Ex. 371

Translate into Armenian.

live - dead, old - young, warm - cold, noise - silence, wet - dry, morning - evening, north - south, far - near, respect - contempt, dirty - clean, white - black, clever - fool, expensive - cheap.

Ex. 372

Analyze words by composition.

Բարակիրան նաիրուհին ինձ ժպտաց,

Նաիրուհին տխուրաչյա ու համեստ.

Այնպես վառ էր լեռնադստեր դեմքը բաց,

Նայվածք այնպես հրեղեն ու անարվեստ:

Եվ հյուսիսային հեռուներում ու ցրտում,

Կարծես ցոլաց իմ նաիրյան արևն ալ,

Կարծես բոցե մի վարդ բացվեց իմ սրտում,

Եվ չի կարող արբած հոգիս լուռ մնալ,

Եվ չի կարող սիրտս չերգել այդ անբիծ

Հուրը, որ ինձ ժպտաց այսօր ցուրտ հեռվում.

Այդպես արևն է դուրս նայում մութ ամպից

Իմ նաիրյան բա~րձր, բա~րձր աշխարհում...

(Վ. Տերյան)