Armenian Language Lessons Chapter 5

Lessons
Introduction
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6a
Chapter 6b
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9a
Chapter 9b

PRONOUNS

ԴԵՐԱՆՈՒՆ

The meaning and classes of pronouns

Դերանունների նշանակությունը և տեսակները

Section 92

Pronouns are called the group of words which have a generalized meaning of objects, indication of objects and indication of actions. Pronouns in the Armenian language are used instead of nouns, adjectives, numerals and adverbs, e.g.

1. Դասախոսը մտավ լսարան. նա սկսեց դասախոսությունը:
   

The tutor entered the auditorium; he started the lecture.

1. Ես կարդացի մի հետաքրքիր գիրք. այդպիսի գիրք դեռ չէի կարդացել:
   

I read an interesting book; I never read such a book before.

1. Երրորդ կուրսում սովորում են 30 ուսանողներ. այդքան ուսանողներ կան նաև չորրորդ կուրսում:
   

30 students study in third course, there are as many students in fourth course too.

1. Դու այսօր լավ էիր պատասխանում. այդպես դու երբեք չէիր պատասխանել:
   

You answered well today, you have never answered so before.

Section 93

In the Armenian language the pronouns can be divided into following classes:

1. Անձնական - Personal
2. Ցուցական - Demonstrative
3. Փոխադարձ - Reciprocal
4. Հարցական - Interrogative
5. Հարաբերական - Relative
6. Որոշյալ - Definite
7. Անորոշ - Indefinite
8. Ժխտական - Negative

Personal pronouns

Անձնական դերանուններ

Section 94

Personal pronouns are:

Armenian	English
ես	I
դու	you
նա	he (she, it)
ինքը	himself
մենք	we
դուք	you
նրանք	they
իրենք	themselves.

Declension of personal pronouns

(Why is there no column for նա in the table for Singular?)

Singular - Եզակի թիվ

Case	First person		Second person		Third person
	Armenian	English	Armenian	English	Armenian	English	Armenian	English
Ուղղ. (nom)	ես	I	դու	you	նա	he/she/it	ինքը	himself/herself/itself
Սեռ. (gen)	իմ	my	քո	your	նրա	his/her/its	իր
Տր. (dat)	ինձ	me	քեզ	you	նրան		իրեն
Հայց. (acc)	ինձ	to me	քեզ	to you	նրան		իրեն
Բաց. (abl)	ինձնից	from me	քեզնից	from you	նրանից		իրենից
	ինձանից		քեզանից
Գործ. (ins)	ինձնով	by me	քեզնով	by you	նրանով		իրենով
	ինձանով		քեզանով
Նեգ. (loc)	ինձնում	in me	քեզնում	in you	նրանում		իրենում
	ինձանում		քեզանում

Plural - Հոգնակի թիվ

Case	First person		Second person		Third person
	Armenian	English	Armenian	English	Armenian	English
Ուղղ. (nom)	մենք	we	դուք	you	նրանք	they	իրենք	themselves
Սեռ. (gen)	մեր	our	ձեր		նրանց		իրենց
Տր. (dat)	մեզ	to us	ձեզ		նրանց		իրենց
Հայց. (acc)	մեզ	to us	ձեզ		նրանց		իրենց
Բաց. (abl)	մեզնից	from us	ձեզնից		նրանցից		իրենցից
	մեզանից		ձեզանից
Գործ. (ins)	մեզնով	by us	ձեզնով		նրանցով		իրենցով
	մեզանով		ձեզանով
Ներգ. (loc)	մեզնում	in us	ձեզնում		նրանցում		իրենցում
	մեզանում	ձեզանում

Notes

1. The accusative case of personal pronouns coincides with the dative case by form, e.g. Ես մոտեցա քեզ. I came up to you. Ես հարգում եմ քեզ. I respect you.
2. Personal pronouns of first and second persons have two forms in ablative, instrumental and locative cases; ինձնից - ինձանից, ինձնով - ինձանով, ինձնում - ինձանում. The first forms, i.e. forms without ա are more used in literary language.
3. The pronouns ինքը himself, իրենք themselves also have the forms ինքս (literally ես ինքս I myself), ինքդ (դու ինքդ - you yourself), ինքներս (մենք ինքներս - we ourselves), ինքներդ (դուք ինքներդ - you yourselves).

Section 95

The genitive case of personal pronouns of I and II persons in the English language correspond with the possessive pronouns my, your, our, your.

Իմ գիրքը հետաքրքիր է:

My book is interesting.

Ձեր տղան լավ է սովորում:

Your boy studies well.

Section 96

? (?)

Section 97

In some cases the genitive case of personal pronouns takes definite article. In this case the pronoun obtains material meaning and declines, e.g.

Դուք բառարան չունեք, ես ուզում եմ ձեզ տալ իմը:

You do not have a dictionary, I want to give you mine.

The forms of the genitive case of personal pronouns used in the meaning of nouns, decline in the following way:

Ուղղ. իմը mine քոնը yours Սեռ. իմի քոնի Տր. իմին քոնին Հայց. իմը քոնը իմին քոնին Բաց. իմից քոնից Գործ. իմով քոնով Ներգ. իմում քոնում Ուղղ. մերը ours ձերը yours Սեռ. մերի ձերի Տր. մերին ձերին Հայց. մերը ձերը մերին ձերին Բաց. մերից ձերից Գործ. մերով ձերով Ներգ. մերում ձերում

In the plural the pronouns մերը, ձերը have the forms մերոնք, ձերոնք, which change by the declension by ց, e.g., ձերոնք - ձերոնց - ձերոնցից, etc.

Section 98

Personal pronoun-nouns serve in the sentence as subject, object, uncoordinated attribute, nominal part of compound predicate, e.g.

Մենք Սովետական Միության քաղաքացիներ ենք: (subject)

We are citizens of Soviet Union.

Բոլորը գնահատում են ձեզ: (direct object)

Everybody appreciates you.

Քո ծնողներն ապրում են գյուղում: (uncoordinated attribute)

Երգողը նա է: (nominal part of compoud predicate)

(literally - The singer is he)

Ex. 169

Read and point out the personal pronouns.

Ես չեմ հիշում՝ երբ և ու՞ր

Հանդիպեցի քեզ, ու դու

Վրդովեցիր համր ու լուռ

Հանգստությունն իմ հոգու:

Գիտեմ, գիտեմ այս աղոտ

Երկրում քես (քեզ?) չեմ գտնելու,

Դու անհայտ ես, անծանոթ,

Դու հեռու ես, դու հեռու...

(Վ. Տերյան)

Ex. 170

Decline in sentences the pronouns ես, դու, մենք, դուք, ինքը.

Ex. 171

Translate into English.

I.

1. Ես չգիտեմ, թե որտեղ եմ դրել քո բառարանը:
2. Երեկ նա ինձ պատմեց իր ճանապարհորդության մասին:
3. Նա շատ է սիրում մեզ հետ խոսել իր երեխաների մասին:
4. Նրանք միշտ դասերը պատրաստում են մեր տանը:
5. Մենք սովորում ենք համալսարանում. մեզինց (մեզնից?) գոհ են մեր դասախոսները. մեզանով հպարտանում է ֆակուլտետը:
6. Ես ամռանը եղա Կիրովականում:
7. Երբ մենք հանգստանում էինք Սոչիում, ես հաճախ էի լողանում ծովում:
8. Ես ինքս կպատասխանեմ նրա նամակին:
9. Դու ինքդ պիտի խոսես նրա հետ:
10. Մենք ինքներս կստորագրենք դիմումի տակ:
11. Ես կարծում եմ, որ դա կարող եք անել ինքներդ:
12. Դուք ինքներդ եք ուզում մասնակցել երեկույթին:
13. Նա ինքը կանի այդ աշխատանքը:
14. Ինքս կհարցնեմ նրանից:

II.

1. Ես քեզ կնվիրեմ իմ գիրքը, դու էլ ինձ նվիրիր քոնը:
2. Ես ձեզ կկարդամ իմ բանաստեղծությունը, դուք էլ կարդացեք ձերը:
3. Ես դեռ չեմ վերջացրել իմ առաջադրանքը. իսկ քոնը պատրա՞ստ է:
4. Ձերոնք որտեղ են պարապելու. մերոնք պարապելու են գրադարանում:
5. Դու վերցրու նրա գրիչը և փոխարենը տուր քոնը:
6. Մեր ուսանողներն արդեն վերադարձել են Մոսկվայից, իսկ ձերո՞նք: Մերոնք նույնպես վերադարձել են:

Ex. 172

Translate into Armenian.

1. Have you seen comrade Hakobyan? Yes I have seen him and his wife. I saw them in the club. Their son also was with them. 2. Do you want to explain to them their mistakes? 3. He gave us these books and asked to return them after two days. 4. She doesn't want to talk about herself. 5. She bought a new hat for herself. 6. They made this thing themselves. 7. We ourselves will talk to her. 8. I met my friend. 9. Do you like your speciality? 10. He is dissatisfied with his own behaviour. 11. I read your article, I liked it. 12. Today is my birthday, when is yours? 13. We have 10 excellent pupils in our group, how about (in) yours? 14. Who is going leave for Leningrad from your folk? 15. Give this book to him, and his book to Aram.

Ex. 173

Read, define the case of the personal pronouns, say what part of the sentence they serve as.

Ու այն օրը գնացի արը փնտրելու. գնացի շատ հեռու, քաղաքի ծայրը ու գտա արևկող մի բնակարան: - Սիրուն կակաչներ, արևի զավակներ, ավելի լավ չէ՞ր ձեզ մոտ բերեի իմ ոսկեծամիկ աղջկան: Դուք նրան կզուգեիք կարմիր ու կանաչ... Բայց, հա, գիտեմ դուք նրան հաց չէիք տա... դուք սնվում եք վաղորդյան ցողով... Լսեցեք, ես դեռ չեմ վերջացրել... Մյուս առավոտ պիտի տանեի աղջկանս արևի տուն, բայց երբ լուսացավ, նա ինձ կանչեց. ձեռքս բռնեց ու փակեց աչքերը... Հետո եկան մարդիկ ու տարան նրան... Ու երբ ոսկեծամիկ աղջիկս հեռացավ մեզանից, մենք բոլորս այրվեցինք լալուց, իսկ ես դարձա արևի հիվանդ: Ես գնում էի, նստում փոքրիկ գերեզմանի մոտ և սպասում արևածագին: Ու միշտ տեսնում էի աղջկանս՝ արևը գրկած և իր մազերը նրա վրա փռած... Բայց երբ պատմում էի արևի մասին, կինս ու մայրս չէին հավատում. նրանք կարծում էին, թե ես խելագար եմ, և ողբում էին այրված, ցամաքած աչքերով: (Արազի, "Արևը")

Demonstrative pronouns

Ցուցական դերանուններ

Section 99

The demonstrative pronouns generally point out the object, quality of the object and indication of the action. The demonstrative pronouns divide into four groups:

1. demonstrative pronoun - nouns
2. demonstrative pronoun - adjectives
3. demonstrative pronoun - numerals
4. demonstrative pronoun - adverbs

Section 100

The demonstrative pronoun-nouns are սա (this), դա (that), նա (that), սրանք (these), դրանք (those), նրանք (those).

The pronouns: սա, սրանք (this, these) point at the object situated in direct closeness from the speaker; դա, դրանք (that, those) point at the object situated not too far from the speaker. նա, նրանք (that, those) point at a separate object. (Wouldn't it be better to relate the forms դա, դրանք to proximity to the listener, i.e., the addressed person?) Examples: Սա իմ գիրքն է This is my book (here the speaker talks about a book that is in his/her hands or is very close to him/her). Դա քո գիրքն է That is your book (here the speaker talks about a book, that is in his/her (or: the listener's?) hands or is very close to him/her). Դա (Նա?)(այն) նրա գիրքն է That is his book (here the speaker talks about the book far from him/her).

Declension of demonstrative pronoun-nouns

Singular - Եզակի թիվ

Ուղղ. սա this դա (that) նա (that) Սեռ. սրա of this դրա նրա Տր. սրան to this դրան նրան Հայց. սա this դա նա Բաց. սրանից from this դրանից նրանից Գործ. սրանով by this դրանով նրանով Ներգ. սրանում in this դրանում նրանում

Plural - Հոգնակի թիվ

Ուղղ. սրանք these դրանք (those) նրանք (those) Սեռ. սրանց of these դրանց նրանց Տր. սրանց to these դրանց նրանց Հայց. սրանք these դրանք նրանք Բաց. սրանցից from these դրանցից նրանցից Գործ. սրանցով by these դրանցով նրանցով Ներք. սրանցում in these դրանցում նրանցում

Notes: 1. Demonstrative pronouns in the accusative case have two forms, one of them coincides with the dative and shows a person, the other coincides with the nominative and shows an object. E.g.

Սուրենը սրան (երեխային) վերցրեց:

Suren took him (the child).

Սուրենը սա (գիրքը) վերցրեց:

Suren took this (the book).

2. Demonstrative pronouns նա, նրանք are at the same time the personal pronouns of the third person. Demonstrative pronoun-nouns in the sentence can serve as subject, object, nominal part of compound predicate. E.g., Սրանք ուսման գերազանցիկներն են: These are the excellent ones of study (subject). Իմ գրիչը դա է: Literally: My pen is that (nominal part of compound predicate). Դրանք տուր ինձ: Give those to me (object).

Section 101

Demonstrative pronoun-adjectives are: այս this, այդ that, այն that, այսպիսի, այդպիսի, այնպիսի such; նունպիսի the same, սույն this, նույն, միևնույն the same, մյուս other.

These pronouns when used with nouns change neither by number nor by case. E.g.

Այս գիրքը հետաքրքիր է:

This book is interesting.

Այս գիրքը դեռ չեմ կարդացել:

I haven't read this book yet.

Նրանք պարապում են այս գրքով:

They study with this book.

Section 102

Pronouns այս, այդ, այն point at three degrees of separations. E.g.

1. այս մատիտը this pencil 2. այդ մատիտը that pencil 3. այն մատիտը that pencil

Pronouns այս, այդ, այն keep the meaning of three degrees of separations in composition of compound pronouns too: այսպիսի, այդպիսի, այնպիսի (such), այստեղ (here), այդտեղ (there), այնտեղ (over there), այսպես, այդպես, այնպես (so), etc.

Section 103

Pronouns այս, այդ, այն can be used independently. In this case they have material meaning and represent the equivalents of pronouns սա, դա, նա, e.g. Այս տար, այն բեր: Take this, bring that. Compare: Սա տար, նա բեր: Take this, bring that. (So the imperative of բերել is irregular: բեր, instead of բերիր? This is not listed in Lesson 6 (Verbs), Section 188.)

Section 104

Some pronoun-adjectives can be used in the meaning of nouns and decline.

Singular Plural Ուղղ. այդպիսինը (such) այդպիսիները (such) Սեռ. այդպիսինի այդպիսիների Տր. այդպիսինին այդպիսիներին Հայց. այդպիսինը այդպիսիները այդպիսինին այդպիսիներին Բաց. այդպիսինից այդպիսիներից Գործ. այդպիսինով այդպիսիներով Ներգ. այդպիսինում այդպիսիներում

Demonstrative pronoun-adjectives in the sentence serve as attribute and as the nominal part of compound predicate, e.g.

Այդ նկարը ինձ դուր է գալիս:

I like that picture. (attribute)

Նա այդպիսին է:

Such is she. (nominal part of compound predicate)

Section 105

Demonstrative pronoun-numerals are այսքան այդքան այնքան (so much, so many), նույնքան նույնչափ (as much as, as many as), այսչափ այդչափ այնչափ (so much, so many). In the sentence these pronouns serve as attribute, modifier of measure and quantity, nominal part of compound predicate, e.g.

Ես այդքան գիրք չունեմ:

I do not have so many books.

Նրա ունեցածը այնքան է, որքան քոնը:

He has as much, as you.

Նա այնքան վազեց, որ հոգնեց:

He ran so much, that got tired.

Section 106

Some pronoun-numerals can be used in the meaning of nouns and in this case they can decline:

Ուղղ. այսքանը (so much) այդքանը (so much) Սեռ. այսքանի այդքանի Տր. այսքանին այդքանին Հայց. այսքանը այդքանը այսքանին այդքանին Բաց. այսքանից այդքանից Գործ. այսքանով այդքանով Ներգ. այսքանում այդքանում

Section 107

Demonstrative pronoun-adverbs are այսպես այդպես այնպես (so), այստեղ (here), այդտեղ (there) այնտեղ (over there). These pronouns serve in the sentence as various modifiers, e.g.

Նա այսպես է երգում:

He sings so.

Այնտեղ նոր շենքեր են կառուցվում:

New buildings are being built over there.

Section 108

Pronoun-adverbs indicating place can decline, but they have the forms of genitive, ablative and instrumental cases. E.g.

այստեղ - այստեղի - այստեղից - այստեղով այդտեղ - այդտեղի - այդտեղից - այդտեղով այնտեղ - այնտեղի - այնտեղից - այնտեղով

Ex. 174

Make up sentences with pronouns սա, դա, սրանք, դրանք in different cases.

Ex. 175

Define the syntactic functions of demonstrative pronouns in the sentence.

1. Դա մի երկար ու լայն սենյակ էր: 2. Այնտեղ դրված էին մի քանի դեղնագույն պահարաններ: 3. Այդ թերթում տպագրվում են հետաքրքիր լուրեր: 4. Այստեղ քանդում են հին շենքերը, այնտեղ կառուցում են նորերը: 5. Այդպիսի սենյակում կարելի է լավ շխատել և հանգստանալ: 6. Նրա ընկերներն արդեն այնտեղ են: 7. Այնքան եմ գնացել ու եկել, բայց հարցը չի լուծվում: 8. Այսպես պետք է հարվածել թշնամուն: 9. Այսքան շենքեր են կառուցվել մեր փողոցում: 10. æրանցքը պետք է անցնի այստեղից: 11. Այդ գրավորի մեջ սխալներ չկան: 12. Սա իմ վերջին խոսքն է: 13. Իմ սիրելի ուսանողները սրանք են: 14. Իմ սիրած գիրքը սա է: 15. Նա իր ճառը վերջացրեց այդպիսի նախադասությամբ: 16. Բոլորը խոսում են նույն հարցի մասին: 17. Սույն դիմումով խնդրում եմ ձեզ լուծել այս հարցը:

Ex. 176

Make up sentences with pronouns այս, այդ, այն, այսպիսի, այդպիսի, այնպիսի.

Ex. 177

Translate into English.

1. Սա գիրք է, իսկ դա ամսագիր է: 2. Սա իմ բառարանն է, իսկ դա՝ քոնը: 3. Սրանք իմ տետրերն են, իսկ դրանք՝ քո տետրերը: 4. Սա նկար է: 5. Սրանք ի՞նչ են. սրանք նկարներ են: 6. Դրանք գեղեցիկ իրեր են: 7.Սա այն տունն է, որտեղ ապրել եմ ես: 8. Դա այն աշակերտն է, որը երեկ ուշացել էր դասից: 9. Սրանք իմ ընկերներն են: 10. Դրանք քո ընկերուհիներն են: 11. Այդ քաղաքն ինձ շատ է դուր գալիս: 12. Այս տանը մի ժամանակ գրադարան կար: 13. Վաղը այս ժամանակ կլինեմ քեզ մոտ: 14. Այն դասախոսը պարապում է հայերեն, իսկ այդ դասախոսը՝ գերմաներեն: 15. Ես այսպիսի մարդ չեմ տեսել: 16. Դու այդպիսի մարդ ճանաչո՞ւմ ես: 17. Նա այնպիսի բաներ է պատմում, որ մենք չենք լսել: 18. Սույն հարցը քննարկվեց ժողովում: 19. Այդքան գրքեր ե՞րբ ես գնել: 20. Նա երեկ այստեղ խոսում էր քո մասին: 21. Դու միշտ այդպե՞ս ես կարդում: Այո, ես միշտ այդպես եմ կարդում:

Ex. 178

Translate into Armenian.

1. Behind that forest are situated the fields of our farm. 2. There are many mushrooms in that forest. 3. We need to go to that forest. 4. In this building the school is situated, and in that one the club. 5. Leave these, and take those. 6. This is my pencil, that is yours and that is his. 7. In this school teaches my mother, and in that one studies my sister. 8. I passed two exams, so many passed you and as many passed he. 9. They stayed in that country for a month. 10. I like such work. 11. Roses grow here, and carnations there. 12. I will stay here, you sit here, and he will stay there. 13. Can you do so? Yes, I can do so.

Reciprocal pronouns

Փոխադարձ դերանուններ

Section 109

The reciprocal pronouns in the Armenian language are միմյանց, իրար, մեկմեկու. The meaning of these three pronouns in the English language is expressed by means of the word combination "one another".

Ուղղ. - - - - Սեռ. միմյանց իրար մեկմեկու one another Տր. միմյանց իրար մեկմեկու Հայց. միմյանց իրար մեկմեկու Բաց. միմյանցից իրարից մեկմեկուց Գործ. միմյանցով իրարով մեկմեկով

Ex. 179

Make up sentences with the pronoun միմյանց in different cases.

Ex. 180

Translate into English. 1. Նրանք սիրում են իրար: 2. Արդեն երկու տարի է, ինչ նրանք գիտեն իրար: 3. Նրանք հաճախ օգնում են միմյանց: 4. Աշոտն ու Արամը հեռու են ապրում իրարից: 5. Մենք բաժանվեցինք միմյանցից: 6. Քույր ու եղբայր հարգում են մեկմեկու: 7. Իմ բարեկամները հաճախ են տեսնում իրար:

Ex. 181

Translate into Armenian. 1. They know each other well. 2. They love each other. 3. They looked at one another. 4. Friends often go to each other. 5. Girlfriends often meet each other. 6. The pupils decided to meet in the evening. 7. Aram and Hakob met their friend. 8. They hardly recognized each other. 9. The friends treated each other very well. 10. Aram and Surik help each other.

Interrogative pronouns

Հարցական դերանուններ

Section 110

Interrogative pronouns ask questions about the object, indication of the object and action.

Section 111

Interrogative pronoun-nouns are ո՞վ who?, ի՞նչ what?, and have the plural forms ովքե՞ր, ինչե՞ր. The pronoun ի՞նչ declines in plural as in singular; pronoun ո՞վ declines only in singular, in plural it only has the form of the nominative case ովքե՞ր.

Singular - եզակի թիվ Ուղղ. ո՞վ (who?) ի՞նչը (what?) ովքե՞ր ինչե՞րը Սեռ. ու՞մ ինչի՞ - ինչերի՞ Տր. ու՞մ ինչի՞ն - ինչերի՞ն Հայց. ու՞մ ի՞նչը - ինչերիը Բաց. ումի՞ց ինչի՞ց - ինչերի՞ց Գործ. ումո՞վ ինչո՞վ - ինչերո՞վ Ներգ. - ինչու՞մ - ինչերում

In the sentence interrogative pronoun-nouns have the syntactic function of noun, e.g., (My try: Ո՞վ դուրս գնաց) (Who went away?), (My try: Ի՞նչը ես կարդում դու) (What are you reading?), etc.

Section 112

Interrogative pronoun-adjectives are ո՞ր, ինչպիսի՞, որպիսի՞ (which?). These pronouns serve for expressing questions about qualitative or relative indications of the object, e.g., ո՞ր ուսանողը - ջանասեր ուսանողը (which student? - the diligent student), ինչպիսի՞ քամի - ծովային քամի (which wind? - sea wind), etc.

Pronouns ո՞ր, ինչպիսի՞, որպիսի՞ serve in the sentence as attributes, e.g., ո՞ր կոլտնտեսականը (which farmer?), ինչպիսի՞ գրքեր (which books?), որպիսի՞ համարձակություն (what boldness?), etc.

If the interrogative pronoun-nouns are used in the meaning of noun, they decline.

Ուղղ. ո՞րը (which?) որո՞նք (which?) Սեռ. որի՞ որո՞նց Տր. որի՞ն որո՞նց Հայց. ո՞րը որո՞նք որի՞ն որո՞նց Բաց. որի՞ց որոնցի՞ց Գործ. որո՞վ որոնցո՞վ Ներգ. որու՞մ որոնցու՞մ

Ուղղ. ինչպիսի՞նը (what?) ինչպիսիններ՞ը Սեռ. ինչպիսինի՞ ինչպիսինների՞ Տր. ինչպիսինի՞ն ինչպիսինների՞ն Հայց. ինչպիսի՞նը ինչպիսիննե՞րը ինչպիսինի՞ն ինչպիսինների՞ն Բաց. ինչպիսինի՞ց ինչպիսինների՞ց Գործ. ինչպիսինո՞վ ինչպիսիններո՞վ Ներգ. ինչպիսինու՞մ ինչպիսիններու՞մ

Section 113

Interrogative pronoun-numerals are քանի՞, ինչքա՞ն, որքա՞ն (how much?), քանի՞երրորդ, ո՞րերրորդ (which by order ("how manieth")). They express questions about the quantity or order of objects and serve in the sentence as attribute, nominal part of compound predicate. Pronouns որքա՞ն, ինչքա՞ն can serve as modifiers of measure, e.g.

Քանի՞ եղբայր ունես դու: How many brothers do you have? Ո՞րերրորդ դասարանում է սովորում ձեր տղան: What grade is your son in? Դա ինչքա՞ն է: How much is that? Նա ինչքա՞ն խոսեց: How much did he talk?

Section 114

Interrogative pronoun-adverbs are որտե՞ղ (where?), ու՞ր (where?), ե՞րբ (when?), ինչպե՞ս (how?), ինչու՞ (why?). They express questions about indications of actions and serve in the sentence as modifiers of time, place, etc. E.g.

Ու՞ր ես գնում դու:

Where are you going?

Ե՞րբ են սկսվում մեր դասերը:

When do our classes start?

Որտե՞ղ է աշխատում քո հայրը:

Where does your father work?

Ինչպե՞ս պատահեց, որ նա անբավարար ստացավ:

How did it happen, that he got an unsatisfactory mark?

Of these pronouns only ե՞րբ and որտե՞ղ decline; ե՞րբ has only forms of genitive and ablative, and որտե՞ղ only has forms of the genitive, ablative and instrumental case որտեղի՞ - որտեղի՞ց - որտեղո՞վ.

Ex. 183

Decline in sentences pronouns ո՞վ, ի՞նչ:

Ex. 184

Ask questions to bolded words.

1. Բժիշկն ամեն օր այցելում է հիվանդին: 2. Սուրենից գոհ են բոլորը: 3. Գրքերը սեղանի վրա են: 4. Կոլտնտեսականները վերջացրին գարնանային աշխատանքները: 5. Սկսվեց հունձը: 6. Երեկ ես գնեցի հայերեն բացատրական բառարան: 7. Այս խանութում լավ ռադիոընդունիչներ են վաճառում: 8. Նա հմուտ ուսուցիչ է: 9. Նա ձմեռային արձակուրդներն անցկացրեց գյուղում: 10. Լեռնային կլիման առողջարար է ինձ համար: 11. Փչում է ուժեղ ծովային քամին: 12. Ծովափից արդեն հեռացել էինք հինգ կիլոմետր: 13. Իմ եղբայրը սովորում է ինստիտուտի հինգերորդ կուրսում, իսկ քո եղբայրը՝ համալսարանի չորրորդ կուրսում: 14. Ես քսան տարեկան եմ, իսկ դու՝ քսաներկու: 15. Ես բանվոր եմ և աշխատում եմ գործարանում, իսկ դու կոլտնտեսական ես և աշխատում ես կոլտնտեսությունում: 16. Ես ապրում եմ քաղաքում, իսկ դու ապրում ես գյուղում: 17. Այսօր ես թատրոն եմ գնալու: 18. Նա գյուղից է եկել: 19. Ամեն օր ժամը ութին ես տանն եմ լինում: 20. Այսօր ես ինձ շատ լավ եմ զգում: 21. Մեր բանակը հերոսաբար կռվեց թշնամիների դեմ: 22. Նա գլխովին ջախջախեց գերմանաֆաշիստական զավթիչներին:

Example:

1. Ո՞վ է ամեն օր այցելում հիվանդին: Բժիշկն ամեն օր ու՞մ է այցելում:

Ex. 184

Translate into English.

1. Ո՞վ է գիրքը դրել սեղանին: 2. Ովքե՞ր են պատրաստել դասը: 3. Ձեզանից ովքե՞ր են կատարել տնային աշխատանքը: 4. Նրանցից ու՞մ հարցրիք այդ մասին: 5. Դուք ու՞մ եք սպասում: 6. Նրանք ի՞նչ էին խոսում իմ մասին: 7. Ինչպիսի՞ գրքեր ես կարդում: 8. Այսօր ինչպիսի՞ գրքեր գնեցիր: 9. Հայ ո՞ր գրողին ես շատ սիրում: 10. Ո՞ր փողոցի վրա է գտնվում ձեր տունը: 11. Ո՞ր հարկում ես դու ապրում: 12. Ինչքան ուսանողներ մասնակցեցին շաբաթօրյակին: 13. Քանի՞ կիլոգրամ միրգ գնեցիր: 14. Ու՞ր ես գնում: 15. Որտե՞ղ կգտնեմ նրան: 16. Ո՞վ գիտե նրա հասցեն: 17. Ովքե՞ր են թելադրություն գրել առանց սխալի: 18. Նա ինչպե՞ս է սովորում: 19. Դու որտե՞ղ ես պարապում: 20. Ինչի՞ մասին էինք խոսում, երբ հանդիպեցի ձեզ: 21. Որտեղո՞վ է անցնում ճանապարհը: 22. Ե՞րբ վերադարձար Կիևից: 23. Երբվանի՞ց ես ճանաչում նրան:

Translate into Armenian.

1. Who wrote this work? 2. Who of them you asked about it? 3. Who did you give your book? 4. What did he present to you? 5. Who knows his phone number? 6. How many students are there in your class? 7. When is your friend leaving for Moscow? 8. What languages are you studying right now? 9. Who is your tutor of Armenian language? 10. What works of Armenian writers do you read? 11. Where are these tourists from? 12. When do your exams start? 13. Where did you spend your summer? 14. How do you study? 15. How old is your brother? 16. We bought red and white roses. Which do you like more? 17. What time are you here from? 18. Where are you from? 19. Where do your parents live? 20. Where did students of second year leave for?

Relative pronouns

Հարաբերական դերանուններ

Section 115

Interrogative pronouns without interrogative intonation are called relative pronouns. Relative pronouns, etc. are used in compound sentences as conjunctional words to join the subordinate clause to the main one. In the form of subordinate clause relative pronouns serve as various parts of the sentence, e.g.

Սա այն ուսանողն է, որը երեկ ելույթ ունեցավ:

This is the student that had a speech yesterday.

Ահա այն մարդը, որին մենք երեկ տեսանք գրադարանում:

This is the man we saw in the library yesterday.

Նա ապրում է այնտեղ, որտեղ դու ես ապրում:

He lives where you live.

Երբ ուսուցիչը ներս մտավ, բոլոր աշակերտները ոտքի կանգնեցին:

When the teacher entered all the students stood up.

Դու այսօր այնպես ես պատասխանում, ինչպես պատասխանում էիր երեկ:

Today you are answering just like you answered yesterday.

Note: Relative pronoun-conjuctional words in the main clause can correspond with demonstrative pronouns. So, with relative pronouns ինչ, որը, ինչպես, որպես, ուր, որտեղ in the main sentence correspond այն, այնպես, այնտեղ.

Examples:

Դա այն չէ, ինչ ես եմ ասում:

It's not what I am saying.

Սա այն մարդն է, որը երեկ ելույթ ունեցավ:

This is the man that had a speech yesterday.

Մենք գնացինք այնտեղ, որտեղ դուք:

We went where you did.

Ես գրում եմ այնպես, ինչպես դու:

I write just like you do.

Ex. 186

Translate into English.

1. Նա ինձ համար կարդաց այն նամակը, որն ստացել էր իր եղբորից: 2. Այն հոդվածը, որը ես երեկ թարգմանեցի, շատ հեշտ էր: 3. Ես հանդիպեցի այն ուսանողներին, որոնք վերադարձել էին արտադրական պրակտիկայից: 4. Այն դերասանը, որի մասին խոսում էին, կգա երեկոյան: 5. Դա այն չէ, ինչ ես եմ ուզում: 6. Դու այն չես կարդում, ինչ ուսուցիչը հանձնարարել է: 7. Ով շատ է աշխատում, նա շատ է ստանում :8. Ով լավ է սովորում, նա բարձր գնահատական է ստանում :9. Խնդրիր միայն նրան, ով կարող է քո խնդիրքը կատարել:10. Ես աշխատում եմ այնտեղ, որտեղ դու ես աշխատում: 11. Մենք գնացինք այն պարտեզը, որտեղ շատ ծաղիկներ կան: 12. Այս գիրքն այնքան հետաքրքիր չէր, որքան ես կարծում էի: 13. Դու ևս պարապում ես այնքան, որքան ես: 14. Հիմա դու այնպես ես աշխատում, ինչպես աշխատում էիր առաջ: 15. Ես այնպես եմ սովորում, ինչպես դու: 16. Երբ դու եկար դպրոցից, ես արդեն տանն էի: 17. Երբ նա վերջացրեց իր գրավոր աշխատանքը, ես դեռ իմը նոր էի սկսել: 18. Ես սիրում եմ այնպիսի ծաղիկներ, ինչպիսիք դու ես սիրում:

Ex. 187

Translate into Armenian.

1. My friend lives in the house, which is situated in the center of the town. 2. This is the man we saw in the park yesterday. 3. He showed me the letter he got from his sister. 4. We saw a mountain the top of which was covered with snow. 5. I did it like you advised. 6. Everybody went to (the place) where the sight to the sea opened. 7. When we finish the work, then we will rest. 8. I found what I looked for. 9. He brought what I asked for. 10. My friend told me about the Ural, where he stayed last year. 11. This is the house I was born in.

Definite pronouns

Որոշյալ դերանուններ

Section 116

Definite pronouns of the Armenian language are ամեն (every, any, each), ամենքը (all, everybody), բոլոր (all), բոլորը (everybody), յուրաքանչյուրը (every(body), any(body)), ամեն մեկը (anybody), ամեն ինչ (everything (also anything?)), յուրաքանչյուր ոք (everybody), ամեն ոք (everybody), ողջ (all), ամբողջ (all), համայն (all). By their meaning and syntactic functions in the sentence definite pronouns are correlated to numerals, adjectives and nouns. Definite pronoun-adjectives are ամեն, բոլոր, յուրաքանչյուր, ողջ, ամբողջ, համայն. These pronouns usually serve in the sentence as attributes, e.g.

Բոլոր դասախոսները ներկա էին:

All the tutors were present.

Ողջ աշխարհը շրջագայել է:

He went round the whole world.

Նա կատարեց ամբողջ աշխատանքը:

He did all the work.

Definite pronoun-nouns are ամենքը, բոլորը, ամեն մեկը, ամեն ինչը, ամեն ոք, յուրաքանչյուր ոք. These pronouns serve in the sentence as subject, object, etc. E.g.

Բոլորը եկան:

Everybody came.

Ամեն ինչ վերջացավ:

Everything is over.

Նա սիրում է ամենքին:

He loves everybody.

Definite pronoun-nouns except ամեն ոք and յուրաքանչյուր ոք, decline. Declension of definite pronoun-nouns

Case	all	all
Ուղղ.	բոլորը (all)	ամենքը (all)
Սեռ.	բոլորի	ամենքի
Տր.	բոլորին	ամենքին
Հայց.	բոլորը բոլորին	ամենքը ամենքին
Բաց.	բոլորից	ամենքից
Գործ.	բոլորով	ամենքով

Case	each	all
Ուղղ.	յուրաքանչյուրը (each)	ամեն ինչ (all)
Սեռ.	յուրաքանչյուրի	ամեն ինչի
Տր.	յուրաքանչյուրին	ամեն ինչի
Հայց.	յուրաքանչյուրին	ամեն ինչ
Բաց.	յուրաքանչյուրից	ամեն ինչից
Գործ.	յուրաքանչյուրով	ամեն ինչով
Ներգ.	յուրաքանչյուրում	ամեն ինչում

Ex. 188

Translate into English.

1. Բոլոր աշխատավորները խաղաղություն են ցանկանում: 2. Նրանց նպատակը մեկ է: 3. Ամեն մի ուսանող պետք է բարեխղճորեն կատարի իր պարտականությունները: 4. Ամենքը բարեխղճորեն էին կատարում իրենց պարտականությունները: 5. Ամեն ինչ պետք է անել խաղախության գործի համար: 6. Նա իր ամբողջ ուժերը նվիրել է ուսման գործին: 7. Ամեն մեկը մի նվեր ստացավ: 8. Ամեն մեկից մի գիրք պահանջեցին: 9. Մի՞թե դու ամեն ինչ գիտես: 10. Ամեն ոք շտապում էր դեպի տուն: 11. Ես լավ եմ հասկանում յուրաքանչյուրի միտքը: 12. Իմ գրադարանում եղած բոլոր գրքերը կարդացել եմ: 13. Բոլորից ավելի ինձ դուր է գալիս այս գիրքը: 14. Նա թողեց ամեն ինչ և հեռացավ մեզանից:

Ex. 189

Translate into Armenian.

1. Each of us should know this well. 2. He spent all summer in the village. 3. All the students came to subbotnik. 4. He agrees with me in everything. 5. The whole country is getting ready for holidays. 6. Everything interested him. 7. All the students came to classes. 8. Everybody went for a walk. 9. Each student must work for two days on building of the new building of the University. 10. This is everybody's responsibility. 11. He dedicated all his life to his Native Land.

Indefinite pronouns

Անորոշ դերանուններ

Section 117

The indefinite pronouns are ինչ-որ (some), ինչ-որ մեկը (somebody), ինչ-ինչ (some), այլ (other), ուրիշ (other), մեկը (one, someone), ոմն (some), ոմանք (some), այսինչ, այնինչ (some), որևէ (some), ովևէ (anybody), ինչևէ (something), երբևէ (some day, sometime), որևիցե (some), ինչևիցե (something), երբևիցե (sometime), ուրևէ (somewhere), etc. Indefinite pronoun-nouns are ինչ-որ մեկը, ոմանք, etc.; pronoun-adjectives are ինչ-որ, ուրիշ, այլ, ինչ-ինչ, etc.; and pronoun-adverbs are երբևիցե, ինչևիցե, երբևէ, etc. (Exercise 190 below has a few more: որոշ (some, certain?), մի քանի (some, a number?).)

Pronouns correlated with nouns decline. Pronouns ինչ-որ մեկը, մի քանիսը change by the declension by ի and ոմանք by the declension by ց.

Case	Surface form
Ուղղ.	ոմանք (some)
Սեռ.	ոմանց
Տր.	ոմանց
Հայց.	ոմանց
Բաց.	ոմանցից
Գործ.	ոմանցով
Ներգ.	-

Indefinite pronouns have the same syntactic functions in the sentence as nouns, adjectives and adverbs. E.g.

Ինչ-որ մեկը ներս մտավ:

Somebody came in.

Որևէ տեղեկություն ունե՞ս իմ ընկերոջից:

Do you have any news about my friend?

Ex. 190

Translate into English.

1. Սեղանի վրա թափված էին ինչ-որ թղթեր: 2. Ինչ-ինչ մարդիկ սիրում են խոսել այդ մասին: 3. Ինչ-որ մեկը ծեծում էր դուռը: 4. Որոշ ուսանողներ սխալ (սխածալ?) են կատարել տնային վարժությունը: 5. Մի քանի ուսանողնեռ (-ներ?) այսօր պետք է քննություն հանձնեն: 6. Մի քանի ծառեր ամբողջ տարին կանաչ են մնում: 7. Մի քանիսը այսօր լավ չէին պատրաստել հայերենի դասը: 8. Քաղաքում ինչ-որ լուրեր էին պտտվում: 9. Ինձ ուրիշ օրինակ տվեք: 10. Նա որևէ վատ բան չի արել: 11. Նա այլ նպատակներ ունի: 12. Այլ խնդիրներ են դրված մեր առաջ: 13. Երբևիցե ես այդ չեմ մոռանա: 14. Ոմանք գնում են, որ նրա հարցը պետք է քննել (քննեն?): 15. Ոմանց կարծիքով նրա վեպը չափազանց հետաքրքիր է և արժեքավոր: 16. Դու երբևէ եղե՞լ ես որևիցե մեծ քաղաքում: 17. Երբևէ դու քո խոստումը կկատարե՞ս:

Ex. 191

Translate into Armenian.

1. Somebody left the door open. 2. Did anybody call me? 3. Has anybody come here? 4. Could you tell me something about that writer? 5. Why didn't you bring anything to read? 6. Have you talked about this with anybody? 7. I didn't tell anybody about it. 8. Did you meet anybody in the hall? 9. Have you read anything about this question? 10. Any of you can do this. 11. One of us must go there. 12. Anybody can understand this.

Negative pronouns

Ժխտական դերանուններ

Section 118

Negative pronouns are ոչ ոք, ոչ մեկը (nobody); ոչինչ (nothing); ոչ մի (no, none). These pronouns except ոչ մի, decline.

Case	nothing	nobody	nobody
Ուղղ.	ոչինչը	ոչ ոք (nobody)	ոչ մեկը (nobody)
Սեռ.	ոչինչի	ոչ ոքի	ոչ մեկի
Տր.	ոչինչին	ոչ ոքի	ոչ մեկին
Հայց.	ոչինչը	ոչ ոքի	ոչ մեկը
Բաց.	ոչինչից	ոչ ոքից	ոչ մեկից
Գործ.	ոչինչով	ոչ ոքով	ոչ մեկով
Ներգ.	ոչինչում	-	ոչ մեկում

Negative pronouns have the syntactic functions of nouns or numerals.

Ոչ ոք չի մոռացել իր խոստումը:

Nobody has forgotten his promise.

Այնտեղ ոչինչ չգտանք:

We found nothing in there.

Ոչ մի ուսանող չի բացակայում:

No student is absent.

Ex. 192

Translate into English.

1. Ես ոչ մի տեղոկություն չունեմ նրանից: 2. Դու դեռ ոչ մեկին ոչինչ չե՞ս ասել: 3. Ոչ ոք չգիտեր նրա հասցեն: 4. Նա ինձ ոչինչ չի ասել այդ մասին: 5. Ոչ մեկը չկարողացավ պատասխանել այդ հարցին: 6. Ոչ մեկի պատասխանը ինձ չբավարարեց: 7. Ոչ ոք չէր սպասում որ նա կգա: 8. Պրոլետարները ոչինչ չունեն կորցնելու, բացի իրենց շղթաներից: 9. Փողոցում իմ ծանոթներից ոչ ոքի չհանդիպեցի: 10. Նրանցից ոչ ոք չեկավ մեզ մոտ: 11. Նա ոչ մի գեղարվեստական գիրք մինչև վերջ չի կարդացել:

Ex. 193

Translate into Armenian.

1. Nobody knew his address. 2. He didn't write anything to me about it. 3. I am not waiting for anybody this evening. 4. Nothing is known about it yet. 5. Nobody expected that he would come. 6. There is no post department (office?) in this street. 7. None of us will go there today. 8. Nobody of them knew about it. 9. None of us has been there. 10. None of them came yesterday. 11. Nobody asked me about it. 12. Nobody was home when I returned.

Articles

Հոդեր

Section 119

Articles of the Armenian language can be:
a. Definite and indefinite (որոշիչ և անորոշ).
b. Possessive (ստացական).
c. Defining person (դիմորոշ).
d. Demonstrative (ցուցական).

Articles in the Armenian language, except the indefinite article մի are put at the end of the word. The definite articles are ը and ն, the indefinite is the article մի.

Section 120

Possessive articles are -ս for the first person and -դ for the second person. These articles show belonging and substitute for genitive case of personal pronouns of I and II persons, e.g.

եղբայրս - իմ եղբայրը my brother եղբայրդ - քո եղբայրը your brother գիրքս - իմ գիրքը my book գիրքդ - քո գիրքը your book

Note: Articles of third person ը and ն are used very seldom for showing belonging. In this meaning they are generally used with postpositions մոտ (near, by), հետ (with), վրա (on, above), տակ (under), etc. E.g., Նա հետը մի գիրք բերեց - Նա իր հետ մի գիրք բերեց (He brought a book with him). The possessive articles are used with all the case forms and can always be substituted by the genitive case of personal pronouns.

Examples: Ուղղ. Սենյակդ (քո սենյակը) մաքուր է: Your room is clean. Սեռ. Սենյակիդ (քո սենյակի) պատերը սպիտակ են: The walls of your room are white. Տր. Մոտեցա սենյակիդ (քո սենյակին): I came near to your room. Հայց. Հավաքիր սենյակդ (քո սենյակը): Clean up your room. Բաց. Սենյակիցդ (քո սենյակից) դուրս եկ: Come out of your room. Գործ. Քիչ ես զբաղվում սենյակովդ (քո սենյակով): You spend little time on your room. Ներգ. Սենյակումդ (քո սենյակում) իրեր շատ կան: There are too many things in your room.

The same possessive articles are used with nouns in singular and in plural, e.g. Գիրքս (=sing.?) (իմ գրքերը) my books and գրքերս (մեր գրքերը) our books Գիրքդ (=sing.?) (քո գրքերը) your books and գրքերդ (ձեր գրքերը) your (plural) books

(This example is confusing.)

To express belonging of objects of many persons beween the stem and the ending ն is added, e.g. Գրքերս (իմ գրքերը) my books and գրքներս (մեր գրքերը) our books Գրքերդ (քո գրքերը) your books and գրքներդ (ձեր գրքերը) your books

Note: Usage of genitive case of personal pronouns together with nouns with possessive article is not correct. E.g., it should be said տղաս փոքր է, and not իմ տղաս փոքր է:

Section 121

Articles defining person (դիմորոշ) are: -ս for the first person, -դ for the second person, -ը and -ն for the third person.

Article -ս gives the word the meaning of first person, e.g.

Ես՝ ուսանողս, կարգապահ եմ:

I, the student, am disciplined.

Կոմերիտականներս ուսման առաջավորներ ենք:

We, comsomols, are study leaders.

Երկուսս կատարեցինք այդ աշխատանքը:

We both did that work.

Article -դ gives the word the meaning of second person, e.g.

Դու՝ ուսանողդ, պետք է կարգապահ լինես:

You, student, must be disciplined.

Կոմերիտականներդ ուսման առաջավորներ եք:

You, comsomols, are study leaders.

Երկուսդ կատարեցիք այդ աշխատանքը:

You both did that work.

Articles -ը and -ն are used with words with the meaning of third person, e.g.

Նրանք՝ ուսանողները, կարգապահ են:

They, students, are disciplined.

Articles defining person can be used with all case forms, e.g.

Case	Example
Ուղղ.	Ես՝ ուսանողս, դասերից չեմ բացակայել: I, student, have not missed lectures.
Սեռ.	Իմ՝ ուսանողիս օրը հետաքրքիր է անցնում: My student's day is interesting.
Տր.	Դու ասացիր (not: ասեցիր?) ինձ՝ ուսանողիս: You said to me, the student.
Հայց.	Նա տեսավ ինձ՝ ուսանողիս: He saw me, the student.
Բաց.	Նա նամակ ստացավ ինձնից՝ ուսանողիցս: He received a letter from me, the student.
Գործ.	Ինձնով՝ ուսանողովս, հպարտանում են իմ ընկերները: My friends are proud of me, the student.

Section 122

The article -ս is demonstrative. This article with the meaning of pronoun այս, is used only with some words, e.g.

Օրերս մենք կոմերիտական ժողով ունեցանք:

The other day we had a comsomol meeting.

Վերջերս նա շատ լավ է սովորում:

Lately he studies very well.

Ex. 194

Substitute the genitive case of personal pronouns with corresponding possessive articles.

1. Իմ ծնողները ապրում են գյուղում: 2. Քո ծնողներն ապրում են քաղաքում: 3. Իմ եղբայրը այս տարի ավարտում է բժշկական ինստիտուտը: 4. Քո եղբայրը սովորում է պոլիտեխնիկական ինստիտուտում: 5. Իմ բառարանը քեզ մոտ է, ե՞րբ ես վերադարձնելու: 6. Քո հոդվածը մեծ հաջողություն ունեցավ: 7. Մեր սրտերը լի (what does լի mean?) են պայքարի վճռականությամբ: 8. Ձեր գրքերը թողել էիք լսարանում: 9. Իմ ընկերները այսօր երեկոյան գալու են մեզ մոտ: 10. Խնդրում եմ իմ դիմումը հանձնել դեկանին: 11. Ես սիրով կկատարեմ քո խնդրանքը: 12. Նրանք քո բանաստեղծությունը չեն կարդացել:

Ex. 195

Add articles -ս or -դ to the following words and translate into English. Մայր, հայր, քույր, եղբայր, տուն, գրիչ, բառարան, ամսագիր, սիրտ, գլուխ, ձայն, աչք, գրքեր, տետրակներ, մրգեր, նկարներ, խնձորներ, երեխաներ:

E.g. Մայրս - my mother, մայրդ - your mother.

Ex. 196

Translate into English.

1. Նա դեռ չի պատասխանել նամակիս: 2. Ես անմիջապես կպատասխանեմ նամակիդ: 3. Ե՞րբ կվերջացնես գործերդ: Գործերս կվերջացնեմ երկու շաբաթից հետո: 4. Ամռանը ու՞ր էիր ուղարկել երեխաներիդ: Երեխաներիս ուղարկել էի պիոներական ճամբար: 5. Ինչպե՞ս է առողջությունդ: Առողջությունս լավ է: 6. Ընկերներս այսօր վերադառնալու են գյուղից: 7. Ընկերդ այսօր մեկնելու է Երևան: 8. Գիրքս նվիրեցի գրադարանին: 9. Գիրքդ կարդացվում է մեծ հետաքրքրությամբ: 10. Այսօր հեռախոսս չի աշխատում, պետք է զանգահարեմ քո հեռախոսով: 11. Ասածս ոչ մի ազդեցություն չունեցավ: 12. Դիմումիդ կպատասխանեմ երկու օր (not: օրից?) հետո: 13. Դեռ հիշում եմ խոսքերդ, որ ասացիր ((again) not: ասեցիր?) անջատման պահին: 14. Ձեռքդ տուր ինձ, մենք եղբայրներ ենք:

Ex. 197

Read and copy out the nouns with possessive articles.

Ստեփան Շահումյանին

Աչքերդ կապույտ եթերի նման

Եվ հոգիդ շուշան.

Սիրտդ խորունկ ծով, ազնիվ աննման,

Ընկեր Շահումյան:

Ձայնդ զանգակի վսեմ մի ղողանջ

Թափանցել գիտեր

Եվ ոգևորել շաշտովն իր սքանչ

Վհատած սրտեր:

Խոսքդ չէր լոկ խոսք, այլ պատգամ հզոր

Կայծակնող ու վառ.

Թշնամիներդ են մինչև այսօր

Քեզնից դողահար:

(Հ. Հակոբյան)

Ex. 198

Translate into English.

1. Մենք՝ ուսանողներս, պատվով կատարեցինք այդ առաջադրանքը: 2. Դուք՝ ուսուցիչներդ, շնորհակալ գործ եք կատարում: 3. Հինգերորդ կուրսեցիներդ պետք է օրինակ ծառայեք մյուսների համար: 4. Կոմերիտականներս ուսման առաջավորներ ենք: 5. Ես՝ ժողովրդիս ծառաս, ամեն ինչ կանեմ ինձ արդարացնելու համար: 6. Դու՝ բժիշկդ, պատվով ես կատարում քո պարտականությունները: 7. Հայ գրողներս ամեն ինչ կանենք մեր գրականության հետագա զրագացման համար: 8. Ես՝ աշակերտս, հարգում եմ մեծերին: 9. Դուք՝ մեծերդ, պետք է օրինակ տաք փոքրերին:

Ex. 199

Define the type of pronouns and say their cases.

Մի հզոր առյուծ նստել էր ճանապարհին: Գազանները գալիս ու դողալով անցնում էին այդ ճանապարհով: Առյուծը հարցրեց նրանց.

- Ինչու՞ եք փախչում, այդ ու՞մ ահից եք փախչում:

Նրանք պատասխանեցին:

- Դու էլ փախիր, որովհետև ահա գալիս է մարդը:

Առյուծն ասաց.

- Ո՞վ է մարդը, ի՞նչ է նա, ո՞րն է նրա ուժը և ի՞նչ կերպարանք ունի նա, որ փախչում եք նրանից:

- Կգա, քեզ կտեսնի և վայ քո օրին:

Ահա հանդից գալիս է մի հողագործ մարդ: Առյուծն ասաց նրան.

- Մի՞թե դու ես մարդը, որ վախեցնում ես գազաններին:

Մարդն ասաց.

- Այո, ես եմ:

Առյուծն ասաց.

- Արի կռվենք:

Մարդն ասաց.

- Լավ, կռվենք, բայց քո զենքերը քեզ վրա են, իսկ իմը՝ տանն են: Արի նախ քես կապեմ, որ չփախչես, մինչև ես գնամ, :զենքերս վերցնեմ գամ ու կռվենք:

Առյուծն ասաց.

- Լավ, կապիր ինձ, շուտ գնա և ետ դարձիր:

Մարդը հանեց պարանը և առյուծին պինդ կապեց ծառին, մի մեծ փայտ կտրեց ծառից և սկսեց խփել առյուծին: Առյուծը բացականչեց.

- Եթե դու ես մարդը, ավելի ամուր և անխնա խփիր իմ կողերին, որովհետև իմ խելքին այդ է արժանի;

Վարդան Այգեկցու առակներից

Ex. 200

Translate into Armenian. Use possessive articles where needed.

1. I gave him my pencil. 2. You must always remember your promise. 3. I will return your books tomorrow. 4. My sister and your brother study in the Institute. 5. Stepan likes your songs very much. 6. All the students of our course receive grants. 7. Your success makes your parents happy. 8. Have you and Suren returned your debts? 9. Who is the instructor of your degree work? 10. He gave his article to the publisher of the paper. 11. I am proud of the successes of my Native Land. 12. When are your brothers returning from Moscow?