Artvin
Artvin (Armenian: Արդվին (also known as Արտվին, Լիվանտ, Լիվանե, Լիվանիա); Georgian: ართვინი; Russian: Ардвин)
Rabat (Köprülü) Village
Interesting excerpts about the village from the article "One must not die before seeing Artvin" in the Turkish Daily News on Aug 18 2007, by BAHADIR ÖZGÜR.
- ...The main base of our trip is a village called Rabat (Köprülü), one of the few Armenian villages in the region and about an hour away from Þavþat.
- We can't find out what Rabat means. Some say it is Georgian, some say it is Armenian. Some even say it is a name given by the Acar Turks. My editor friend and road-companion, Þenay, who is originally from Þavþat, ends the discussion by jokingly saying, `The village just there is called Tibet. Here they have named their villages after famous countries and cities.'
- For a long time it had been the commerce capital of the area. We are staying at 76-year-old Grandma Nazlý's house. She gives us a briefing on the history of the village, as her voice gets an uneasy tone when she comes to the part where Turks start immigrating in. The reason is clear: Only a church door vandalized in search for gold and a few tree houses are left of the Armenians. ...
Needs Translation
Արդվին, (Ардвин, Artvin), also known as Ardvin (Արտվին), Livant (Լիվանտ), Livane (Լիվանե), Livania (Լիվանիա) - A city (placename, village) located in Batumi region, in the օկրուգում of Artvin, այս օկրուգի, իսկ ապա համանուն գավ-ի կենտրոնը Ճորոխի ձախ ափին, approx 392m above sea level, լ-ն զառիվայրում: In antiquity, it was in the Nigal (Նիգալ) Gav. as are of part of Yegr (Yegerk) (Եգր (Եգերք)) ashkhar. Now the capital of Turkey's state of Artvin. Միջին դդ շեն ու վաճառաշահ ք էր, հետագայում հիշատակված է նաև որպես ավան և գ: 9-րդ դ իր շրջակայքով մտել է Արտանուջի Բագրատունիների իշխանության, իսկ 11-րդ դ վրաց Բագրատունիների թագավորության մեջ: 1236 թ գրավվել է մոնղոլ-թաթարների կողմից: 1555 թ այն գրավել են թուրքերը: Այս ժամանակներից մինչև 1877—78 թթ՝ մինչև Ռուսաստանի կողմից գրավվելը մտել է Չլդըրի (Ախալցխայի) փաշայության մեջ՝ լինելով Արդվին (Լիվանե) գավ-ի կենտրոնը: 1878 թ մտել է Բաթումի մարզի, ապա Քութայիսի նահ–ի մեջ: 19-րդ դ վերջերին Ա բավականին շեն ու բարգավաճ ք էր: Ռուս ճանապարհորդ Ե. Մարկովը ք-ի իր նկարագրության մեջ հիացած է նրա բարեշեն, ծառազարդ, լ-նային և գետահովտային կոնտրաստներով զուգորդված բնապատկերով և ք-ի շրջակա մոխրագույն ու լերկ ժայռերից ամֆիթատրոնի ձևով դեպի ձորն իջնող սպիտակ բազմահարկ տների շար -քերով, նմանեցնելով օդում կախված գե¬ղեցիկ նկարի: 19-րդ դ վերջերին Ա ուներ մոտ 1400 տ՝ 8000 բնակչով, որից 6910-ը՝ հայեր: 20-րդ դ սկզբին, ռուսական աղբյուրների վիճակագրական տվյալներով, ուներ 2088 տ, մեծ մասամբ հայկական: Ա Ճորոխով նավարկությամբ կապված էր Բաթումի հետ և արտահանում էր ձիթապտուղ, ծխախոտ, գույնզգույն կտավ և մետաքս: Ք—ի մոտ, Ճորոխի ափին, բարձր սեպաձև ժայռի վրա կա կիսավեր հին բերդ, որն ըստ դիրքի երբեմնի անմատ-չելի ոււ անառիկ ամրոց է եղել: Այս բերդի գոյությունը կապում են Թամարա թագուհու անվան հետ: Ա-ում հայերն ունեին Պողոս-Պետրոս, Գր. Լուսավորիչ, ս Խաչ, երկու ս Աստվածածին անուններով եկեղեցիներ, ուսումնարաններ և վարժարան: Ա-ի հայ բնակչությունը ճանաչված էր որպես բարեկիրթ և ուսումնասեր, հագուստին, արդուզարդին և կեցվածքին խիստ հետևող համայնք: 1921 թ Ա անցավ Թուրքիայի տիրապետության տակ, և հայերը գաղթեցին Վրաստան, Աբխազիա ու Սովետական Հայաստան: 1963 թ տվյալներով Ա ուներ 9800 բնակիչ:
Ա–ում են ծնվել բանասեր, պատմաբան, Վիեննայի համալսարանի փիլիսոփայության պատվավոր դոկտոր Ներսես (Գաբրիել) Հակոբի Ակինյանը (1883—1863), ՀՍՍՀ ժող նկարիչ Գաբրիել Միքայելի Գյուրջյանը (1892), կուսակցական, պետական գործիչ Յակով Նիկիտայի Զարոբյանը (1908-1980):
Արդվին, Ардвин, Ardvin, Արդուվն, Արտվին, Լիվանա, Լիվանե, Լիվանիա — Գավառ (սանջակ) Արմ Հայաստանում, Ախալցխայի փաշայությունում, Ճորոխի ավազանում, նրա կենտրոնական մասում, Համապատասխանում է նախկին Տայքի Ճակք գավ–ին (տ): Ձգվում է Ճորոխի երկարությամբ հր-արլ–ից հս-արմ ուղղությամբ մոտ 30 կմ երկարությամբ: Կենտրոնն է Արդվին ք-ը: 16-րդ դ կեսերին անցնելով թուրքական տիրապետության տակ՝ Ա գավ մտել է Ախալցխայի (Չլդըրի) փաշայության մեջ: 1877-78 թթ Բաթումի մարզի հետ անցել է Ռուսաստանին՝ մտնելով նախ Բաթումի մարզի մեջ, որպես նրա մի օկրուգը, ապա՝ Քութայիսի նահ–ի մեջ, որպես նրա մի գավ: 19-րդ դ վերջերին ուներ մոտ 50 գ, մեծ մասը թրքաբնակ: Հայաբնակ գ-երը վեցն էին՝ Տանձոտ, Նորաշեն, Ատթլել, Մամանելիս, Փխիկուր և Օքրոբակեթ:
Մամուլի տվյալներով 1884 թ Ա ուներ մոտ 45000 բնակիչ, որից 7930 հայեր, մնացածը՝ թուրքեր: Հայերը հիմնականում բնակվում էին ք-ներում և զբաղվում էին արհեստներով ու առևտրով: Ա–ի բնակչության հիմնական զբաղմունքը այգեգործությունն էր: Նա ուներ Ճորոխի և , նրա վտակների ջրերով ոռոգող բարեբեր հողեր: Արդվին ք-ից մինչև Բերդագրակ Ճորոխի ափերով ձգված էին ձիթենու անտառներ: Գավ-ը նշանավոր էր իր ձիթապտղի և ծխախոտի արտահանությամբԼ Այստեղ կային մարմարի, պղնձի և երկաթի հանքեր: Թուրքերը ինչպես կենտրոնը, այնպես էլ գավ–ը անվանում են նաև Լիվանա (Լիվանիա), Լիվանե: 1915 թ կոտորածների ժամանակ Ա գավ-ի հայ բնակչությունը մեծ կորուստներ կրեց, իսկ 1921թ, անցնելով Թուրքիայի տիրապետության տակ, տեղահան եղավ և գաղթեց Վրաստան, Աբխազիա ու Սովետական Հայաստան: Այժմ Արդվինը նաև (վիլայեթ) Է և 1970 թ մարդհամարի տվյալներով ուներ 225,900 բնակիչ:
Artvin awaits tourism surge after restoration of church
ARTVİN - Anadolu Agency
İşhan Church, which is 34 kilometers away from the city center and draws tourists visiting the region, is believed to make contribution to faith tourism in the region after its restoration ends at the end of this year
The restoration of the historic İşhan Church, which is located in İşhan village of Yusufeli district in the Black Sea province, is set to be finished by the end of this year.
Artvin Governor Kemal Cirit said the restoration of the church, which has been registered as a protected cultural object by the Culture and Tourism Ministry, went out to tender for 817,945 Turkish Liras and renovation started last September.
İşhan Church, which is 34 kilometers away from the city center and draws tourists visiting the region, is believed to make contribution to faith tourism in the region.
“The church, which dates back 700 years ago, has undergone restoration in the past and survived up until today. The first stage of restoration has gone on for a year and will be completed next month. The second and third stage should begin in the church. We will have talks with the relevant ministry soon. Artvin might become an alternative tourism center. When the restoration is done, we estimate that many faith tourists will come here from close places like Russia, Georgia and Armenia,” the governor said.
Archaeology and and tourism to unite
Cirit said archaeology excavations have been continuing around the church and the chapel for about a year and continued: “Most part of the restoration works have been completed. All additional parts were removed during the restoration. The inside and outside of the chapel were renovated. The outer façade from the early period in the northern part of the church was also restored. Also, water damage to the structure was prevented. Approximately 75 percent of the restoration efforts have been finished.” According to Cirit, the İşhan Church is one of the most important culture and faith tourism centers in Artvin.
“The church was already a destination that received many tourists in its current situation. When opened to visits after the restoration, it will raise awareness among tour operators and tourists. This will cause an increase in the number of tourists in the region. Also, economic opportunities such as souvenirs, food and accommodation centers will be created in the İşhan village as a result of this tourist mobility.”
November/04/2013
| This article contains text from a source with a copyright. Please help us by extracting the factual information and eliminating the rest in order to keep the site in accordance to fair use standards, or by obtaining permission for reuse on this site.. |