Adana

Adana Massacres, April 1909: "Armenian children whose flesh was ripped off with cotton-chopping tools and whose knee tendons were severed,"

Adana, the name of both a city and a provice, is located in historic Cilicia, now in Turkey, and before the Armenian Genocide had a large Armenian population.

Armenians of Adana

Armenians who were born or who have lived in Adana:

Armenians who's ancestors are from Adana:

The City

In 1909 there was a massacre 30,000 Armenians at Adana which resulted in a great many orphans. Here we see the girls orphanage that was established at Hadjin. The staff is in the fifth row most of whom are wearing white. Included are Mennonite Brethren Missionaries Sister Rose Lambert, Sister Fredericka Tonk, and Sister Ida Tschumi.

The city of Adana or in Western Armenian, Atana (Arm: Ադանա, Rus: Адана), also known as Atan (Ադան), Atanah (Ադանահ), Atania (Ադանիա), Andiokis ar Sarosiv (Անտիոքիս առ Սարոսիվ), Adan (Ատան), Adana (Ատանա), Adana Viranos (Ատանա Կիրանոս), Ratne (Րադնե), Maksimianosyan Atana (Մաքսիմիանոսյան Ադանա), Sarosyan Andiokis (Սարոսյան Անտիոքիս), Seyhan (Սեյհան) — is a city on the Cilician Plain (Դաշտային Կիլիկիա), the capital (կենտրռն) of the state (նահ) of Adana, Saros River's (Սարոս գետի) ստորին հոսանքի շրջ-ում, where the river becomes navigable. At 20m elevation, the climate is humid, մերձարևա դարձային է Ե/կ է, խճուղիների, հանդույց, նավահանգիստ: At the beginning of the 20th century the city had a population of 45,000, of which 13,000 were Armenian. Ածառազարղ է, ընղհանռւր հատակագծման չի ենթարկված,ժամանակակից կառույցները սակավ են: Անվան ծագման մասին ստեղծվել են մի շարք առասպելներ ու ավանդություններ: Ըստ հունական մի առասպելի Ա կառուցվել է երկնքի ու երկրի որդի Ադանայի կողմից և կռչվել նրա անունով, իսկ գետը եղբոր՝ Սարոսի անունով: Ոմանք Ա բխեցնում են Ադամի անունիցք ոմանք էլ գտնում են, որ Ա պուներեն փյունիկերեն) նշանակում Է «ուռենի»՝ հաշվի առնելով Սարոսի ստորին հոսանքում ուռենու լայն աարածումը: Ա-ի մասին բազմաթիվ հիշատակություններ ունեն հույն, հայ, արաբ, թուրք մատենագիրներն ու հեղինակները, եվրոպական մի շարք ճանապարհորդներ:

Առաջին անգամ հիշատակվել է Քսենոֆոնի «Նահանջ բյուրաց»-ում, ապա հռոմեական աղբյուրներում՝ կապվաձ Հռոմի դեմ Միհրդատ Եվպատո րի մղած պաոերազմների հեւո: 4-րդ դ (մ.թ.ա.) անշքացել և վերածվել էր հասարակ բնակավայրի գ-ի: Նորրց բարգավաճում է Հռւստինիանոս կայսեր ժամանակ (527 — 565), կառուցվում են մի շարք նոր շինություններ, վերակառուցվռւմ է Սարոսի բաղմւսչք հայտնի կամռւրջը (կառուցված 2-րդ դ), որը մի քանի վերակառուլցումներից հետո պահպանվել է մինչև մեր օրերը: Հովհ. Դարդելը կասկածանքռվ նռւյնացրել է Ադանա ք-ի հետ: Այժմ նրա վրայռվ անցնում Է երկաթգիծը: Բյռւզանդա-արաբական պատերազմների ժամանակ ենթարկվել է սասպատակության և ավերածության: Սակայն շուտով այն բռնում է իր բարզավաճման ուղին. 10-րդ դ կեսերին հայտնի վաճաոաշահ ք էր, որն իր նշանակությունը պահպանեց նաև Կիլիկիայի հայկական թագավորության շրջում: 14-րդ դ երկրորղ կեսից փոխառփոխ ընկել էր թուրքական զանազան ցեղերի և եգիպտացիների իշխանռւթյան տակ, 1575 թ վերջնականապես գրավվեց օսմանյան թռւրքերի կողմից:

In the second half of the 19th century, Adana had 30,000 inhabitants. There were over 2,000 Armenian households at that time. The city had the following Armenian churches: Minas (medieval - միջնաբերղում), Hampert or Anhamper (Համբերդ կամ Անհամբեր), S. Asdvadzadzin (ս Աստվածածին - literally "Holy Mother of God" or Mary/Mariam), Morotu (Մորոթու) (apparently? Assyrian / հավանաբար ասորական), St. Stepanos (renovated in 1649). In the 19th century, the common (տարածված) occupations were metalworking, leatherworking, shoemaking, and making fur products. Հին ժամանակներից ի վեր մի շարք ճանապարհներով հանգույց էր, գետային ճանապարհով կապված Միջերկրական ծովի, ցամաքային ճանապարհով՝ Իկոնիայի, Կեսարիայի Ասորիքի քների հետ: It was one of the important centers of Armenian culture. Այստեղ ընդօրինակվել են մի շարք ձեոագրեր: In the 19th and early 20th century, this city saw the publication of Adana «Ատանա», Giligia/Cilicia «Կիլիկիա» Armenian Voice «Հայ ձայն», Davros/Taurus «Տավրոս» and other պարբերա կաններ: The Armenian Church had three educational institutions here (Եկեղեցիներին կից կային վարժարաններ - թվով երեք), there were two higher education centers (վարժարան), one was Musheghian (Մուշեղյան), the other for girls (Աղջըկանց). The Armenian population of the city and province of Adana were subjected to massacres in 1908 and 1915. During the 1915 Armenian Genocide in the province there were 37,000 Armenian victims (according to Lepsius). On August 4, 1920 Armenians declared an independent Cilicia - which included Adana - which was very short-lived. The Armenians who fled Adana settled in Lebanon, and some founded a "New Adana" (Նոր Ադանա) suburb in Beirut.

In Adana were born ՍՍՀՄ peoples artist, երաժիշտ-խմբավար T. D. Altunian (Թ. Տ. Ալթռւնյանը), writer Vahan Takesian (Վահան Դաքեսյան), հայ մշակույթի այլ գործիչներ: «Մշակի» 1911 թ # 29 ում սխալ Ա-ի Հարգան անվանումը, վերջինս Հաճնի տարբերակն է (տ):

Ադանան, Аданан, Adanan – Գյուղ Արմ Հայասաանում, Վանի նահ-ի Հայոց ձորի շրջ-ուում, Խոշաբ գետի հովտում: 1895-ին գ-ի եկեղեցին թուրքերի կողմից իսպառ կռղոպտվեց, բնակիչների մեձ մասը բռնի մահմեդականացվեց: Զբաղվում էին ղաշտավարությամր, անասնապահությամբ, այգեգործությամբ:

The Kavar/Sanjak

Adana (Ադանա, Адана), Բատնե - Գավառ (սանջակ) Թուրքիայում՝ Կիլիկիայում, Ադանայի նահ-ում: Տարածվում էր Ալեքսանդրետտի (Հայոց) ծոցի առափնյա գոտում, Ադանա ք-ի շրջակայքում: The Gavar/Sanjak of Adana had at the end of the 19th century 740 villages, with 174,000 inhabitants, զբաղմունքը` հացահատիկների, բամբակի, ձիթենու, քնջութի մշակռւթյուն, շերամապահությունէ անասնապահություն: Արատա հանում էր գյուղատնտեսական մթերքներ, հումքեր, ներմուծում՝ արդյունաբերական ապրանքներ: Ա գավ-ը բաղկացած էր Ադանայի, Մերսինի, Տարսոնի և Գարահի – սարի գվռկ-ներից:

The Sub-Gavar

Ադանա, Адана, Adana- Sub-Kavar (Գավառակ translit: Kavarag) (կազա Gaza/Kaza), located in the Kavar of Adana. This territory surrounded the city of Adana. It is a plain, with a hot climate, արգավանդ հողերով: At the end of the 19th century there were 391 villages with 94,000 inhabitants.

The Plain

Ադանա, Адана,Adana, Ալեզին, Ալեյան դաշտ, Զուկուրօվա — Դաշտավայր Կիլիկիայում, Ադանա ք-ի շրջակայքում, Ասլաթա և Ամանոս գետերի միջև: Արգավանդ Է, ոռոգվում Է Սարոս և Պիռամոս գետերով: Գլխավռր մշակույթ ները` ցորեն, բամբակ, վարսակ, բրինձ: Հիշատակված է Հոմերոսի «Իիակա նռւմ»: Այստեղ 1375 թ տեղի է ունեցել ճակատամարտ Կիլիկիայի հայկական զոր քերի ն Եգիպտոսի մամլուքների միջև:

The State/Vilayet

Ադանա, Адана, Adana, Ատանա, Աեյհան - Նահանգ (վիլայեթ) Թուրքիայում՝ Կիլիկիայում: Սահմանակից է արմ՝ Իկոնիայի, հս՝ Անկարայի և Սեբաս տիայի (Սվազ), արլ և հր՝ Հալեպի նահ–ներին: Տարաձությունը 19-րդ դ երկրռրղ կեսին մոտ 40 հազ քար կմ: Նահ-ի տարածքով ձգվռւմ են Կիլիկյան Տավրոսի ճյուղավորումները: Դաշտերում կլիման շոգ է, հեղձուցիչ, լ-լերում՝ հովասուն: Զգալի մասն անաառապատ է: Գեւռերը պատկանում են Միջերկրական ծովի և Եփրատի ավազաններին: 20-րղ դ սկզբ ներին բնակչութձան թիվը հասնում էր ավելի քան 403 հազ մարղռւ, մինչև առաջին համաշխարհային պատերազմը և հայկական ջարդերը մեծ մասը հայեր էինւ Հողերը արգավանդ են: Բնակիչներն զբաղվում էին հացահատիկների (ցորեն, գարի, կորեկ, վարսակ) բամբակի, քնջութի, ձիթենու, պտղատռւների մշակությամբ, շերամապահությամբ, անասնապահությամբ: Ծովով և ցամաքային ճանապարհներով արտահանում էր բամբակ, բռւրդ, կանաչ ներկ, գորգեր, չռրացրած մրգեր, խմիչքներ, ձիթապտղի յուղ, միս այլ արտաղրանքներ, ներմուծում՝ բացառապես արդյունաբերական արտադրանքներ:

Նահ–ի գավ-ներից են՝ Ագանան, Սիսը Ուլաշը ևն: Ա-ում հայկական ջարդեր տեղի են ռւնեցել 1909 և 1915 թթ: Ըստ աղբյուրների միայն 1909 թ սպանված– ների թիվը հասանում էր ավելի քան 30 հազ մարդու:

Map of Adana before the Armenian Genocide. © Armenica.org

Map

<googlemap lat="36.997069" lon="35.337009" zoom="13"></googlemap>